ជំងឺស្លេកស្លាំង ដោយសារខ្វះវីតាមីន B12(Vitamin B12 Deficiency Anemia)
១- អ្វីទៅជាជំងឺស្លេកស្លាំងដោយការខ្វះវីតាមីន B12?
ជំងឺនេះ គឺសំដៅនៅពេលរាងកាយយើងខ្វះវីតាមីន B12 ទើបបណ្តាលឲ្យស្លេកស្លាំង ដោយសារវីតាមីន B12 មាននាទីផលិតគ្រាប់ឈាមក្រហម ហេតុនេះបើយើងខ្វះវីតាមីន B12 មានន័យថា រាងកាយមានអុកស៊ីហ្សែន និងសារធាតុចិញ្ចឹមមិនគ្រប់គ្រាន់ទេ ធ្វើឲ្យយើងឆាប់នឿយហត់ អស់កម្លាំង។ លើសពីនេះទៀត ក៏បណ្តាលឲ្យខូចសរសៃប្រសាទ អាចប៉ះពាល់ដល់ការចងចាំ និងការគិតផងដែរ។
២- ជំងឺនេះកើតឡើងញឹកញាប់ប៉ុនណា?
ភាគច្រើនជំងឺនេះ ច្រើនកើតមានក្នុងប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍ ពិសេសចំពោះមនុស្សចាស់។ យ៉ាងណាមិញ យើងនៅតែអាចគ្រប់គ្រងជំងឺនេះបាន ដោយកាត់បន្ថយនូវកត្តាប្រឈម។ បើមានចម្ងល់ សូមពិភាក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យ។
បើយើងបាត់បង់វីតាមីន B12 ក្នុងកម្រិតតិចតួច នោះនឹងគ្មានលេចរោគសញ្ញាអ្វីធ្ងន់ធ្ងរទេ ខណៈរោគសញ្ញាជំងឺមានលក្ខណៈស្រដៀងគ្នានឹងភាពចាស់ជរាដែរ។
ក្នុងករណីស្ថានភាពជំងឺធ្ងន់ធ្ងរជាងមុន រោគសញ្ញាអាចនឹងមានដូចជា៖
– មានអារម្មណ៍ខ្សោយ ហត់ និងធេងធោង
– ស្បែកស្លេក
– ឈឺអណ្តាត ហើយក្រហម ឬមានហូរឈាមតាមអញ្ចាញ
– ឈឺក្រពះ និងស្រកគីឡូ
– រាក ឬទល់លាមក
បើកម្រិតវីតាមីន B12 ចុះទាបក្នុងរយៈពេលយូរ អាចធ្វើឲ្យសរសៃប្រសាទខូចខាត ក្នុងករណីនេះ អាចមានរោគសញ្ញាមួយចំនួនដូចជា៖
– ស្ពឹកចុងដៃ ចុងជើង
– បាត់បង់លំនឹង
– បាក់ទឹកចិត្ត
– បាត់បង់ការចងចាំ បាត់បង់សមត្ថភាពខួរក្បាល
៤- ពេលណាគួរទៅជួបពេទ្យ?
វាអាចមានរោគសញ្ញាដទៃទៀត មិនបានរៀបរាប់ខាងលើ ដូចនេះគួរសួរគ្រូពេទ្យចំពោះរោគសញ្ញាផ្សេងៗ បើមានការក្តីបារម្ភ។ រាងកាយមនុស្សម្នាក់ៗមានលក្ខណៈខុសៗគ្នា អ្វីល្អបំផុតត្រូវជួបគ្រូពេទ្យដើម្បីប្រឹក្សា និងពិនិត្យឲ្យបានទាន់ពេល។
តាមការស្រាវជ្រាវបានបង្ហាញថា មនុស្សភាគច្រើនបានទទួលវីតាមីន B12 គ្រប់គ្រាន់តាមរយៈរបបអាហារប្រចាំថ្ងៃដូចជា សាច់ ស៊ុត ទឹកដោះគោ និងឈីស។ អ្នកខ្វះវីតាមីន B12 ច្រើនតែបណ្តាលមកពីប្រព័ន្ធរំលាយអាហារ មិនអាចស្រូបបានល្អ។ ជំងឺនេះអាចកើតឡើង បើយើង៖
– មានជំងឺ Pernicious Anemia៖ ជំងឺស្លេកស្លាំងប្រភេទនេះ អាចបំផ្លាញកោសិកានៅក្នុងក្រពះ ដែលមាននាទីជួយស្រូបយកវីតាមីន B12 ចូលរាងកាយ។
– ធ្លាប់វះកាត់៖ ធ្លាប់ធ្វើការវះកាត់យកផ្នែកណាមួយនៃក្រពះ ឬផ្នែកខាងក្រោមពោះវៀនតូចចេញ រួមបញ្ចូលទាំងការវះកាត់សម្រាប់អ្នកលើសគីឡូ។
– មានបញ្ហាប្រព័ន្ធរំលាយអាហារ៖ មានបញ្ហាជាមួយការរំលាយអាហារ ជំងឺ Sprue ឬហៅថា Celiac Disease ជំងឹ Crohn’s disease បាក់តេរី ឬប៉ារាស៊ីតនៅក្នុងពោះវៀនតូច។
ជាទូទៅ កត្តាប្រឈមធ្វើឲ្យខ្វះវីតាមីន B12 កាន់តែខ្ពស់មានដូចជា៖
– អាហារវីតាមីនពីធម្មជាតិតិចតួច ឬគ្មានទាល់តែសោះ ដូចជា សាច់ អាហារទឹកដោះគោ ផ្លែឈើ និងបន្លែ
– មានបញ្ហាពោះវៀន ឬបញ្ហាផ្សេងៗទៀត ប៉ះពាល់ដល់ការស្រូបវីតាមីន
– ផឹកស្រាច្រើន
– ប្រើប្រាស់ថ្នាំមួយចំនួន រារាំងដល់ការស្រូបវីតាមីន។
៧- គួរធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យដោយវិធីណា?
គ្រូពេទ្យនឹងសួរនាំទាក់ទងបញ្ហាសុខភាពពីមុន ក៏ដូចជាអាការៈបច្ចុប្បន្ន ហើយបើពេទ្យសង្ស័យយើងមានជំងឺនេះ ពេទ្យអាចនឹងស្នើធ្វើតេស្តឈាមខ្លះ ដើម្បីពិនិត្យមើលចំនួនគ្រាប់ឈាមក្រហម និងរកមើលថា យើងមានវីតាមីន B12 គ្រប់គ្រាន់ដែរទេ។ ពេទ្យក៏ពិនិត្យរកមើលកម្រិតអាស៊ីដហ្វូលិក ដែលជាពពួកវីតាមីន B ព្រោះអ្នកមានជំងឺនេះមួយចំនួន ពេលខ្វះវីតាមីន B12 ក៏មានការថយចុះកម្រិតអាស៊ីដហ្វូលិកដូចគ្នា។ បញ្ហាទាំងពីរនេះ មានរោគសញ្ញាស្រដៀងគ្នា ប៉ុន្តែវិធីព្យាបាល គឺខុសគ្នា។
៨- ព្យាបាលដោយវិធីណា?
ជំងឺស្លេកស្លាំងដោយសារខ្វះវីតាមីន B12 អាចព្យាបាលបាន ដោយត្រូវលេបថ្នាំបំប៉នវីតាមីន B12។ ការលេបថ្នាំនេះ ជាវិធីព្យាបាលចម្បង អាចធ្វើឲ្យកម្រិតវីតាមីន B12 មកធម្មតាវិញ និងបន្ថយរោគសញ្ញាផ្សេងៗ។ យ៉ាងណា អ្នកជំងឺ ត្រូវលេបថ្នាំបែបនេះអស់មួយជីវិត ដើម្បីរក្សាកម្រិតវីតាមីន B12 ឲ្យនៅធម្មតា ព្រោះបើឈប់លេបពេលណា ជំងឺស្លេកស្លាំងនឹងវិលត្រលប់មកវិញ។
នៅផ្ទះអាចញ៉ាំអាហារឲ្យបានគ្រប់មុខ ជាពិសេស សាច់ ទឹកដោះគោ ឈីស និងស៊ុត ដែលសម្បូរវីតាមីន B12។ យើងក៏គួរតែញ៉ាំអាហារសម្បូរអាស៊ីដហ្វូលិកផងដែរ រួមមាន បន្លែស្លឹកពណ៌បៃតង ផ្លែឈើរសជាតិជូរ នំប័ុង និងគ្រាប់ធញ្ញជាតិ។
ជំងឺនេះ គឺសំដៅនៅពេលរាងកាយយើងខ្វះវីតាមីន B12 ទើបបណ្តាលឲ្យស្លេកស្លាំង ដោយសារវីតាមីន B12 មាននាទីផលិតគ្រាប់ឈាមក្រហម ហេតុនេះបើយើងខ្វះវីតាមីន B12 មានន័យថា រាងកាយមានអុកស៊ីហ្សែន និងសារធាតុចិញ្ចឹមមិនគ្រប់គ្រាន់ទេ ធ្វើឲ្យយើងឆាប់នឿយហត់ អស់កម្លាំង។ លើសពីនេះទៀត ក៏បណ្តាលឲ្យខូចសរសៃប្រសាទ អាចប៉ះពាល់ដល់ការចងចាំ និងការគិតផងដែរ។
២- ជំងឺនេះកើតឡើងញឹកញាប់ប៉ុនណា?
ភាគច្រើនជំងឺនេះ ច្រើនកើតមានក្នុងប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍ ពិសេសចំពោះមនុស្សចាស់។ យ៉ាងណាមិញ យើងនៅតែអាចគ្រប់គ្រងជំងឺនេះបាន ដោយកាត់បន្ថយនូវកត្តាប្រឈម។ បើមានចម្ងល់ សូមពិភាក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យ។
រោគសញ្ញា
៣- រោគសញ្ញាជំងឺឲមានអ្វីខ្លះ?បើយើងបាត់បង់វីតាមីន B12 ក្នុងកម្រិតតិចតួច នោះនឹងគ្មានលេចរោគសញ្ញាអ្វីធ្ងន់ធ្ងរទេ ខណៈរោគសញ្ញាជំងឺមានលក្ខណៈស្រដៀងគ្នានឹងភាពចាស់ជរាដែរ។
ក្នុងករណីស្ថានភាពជំងឺធ្ងន់ធ្ងរជាងមុន រោគសញ្ញាអាចនឹងមានដូចជា៖
– មានអារម្មណ៍ខ្សោយ ហត់ និងធេងធោង
– ស្បែកស្លេក
– ឈឺអណ្តាត ហើយក្រហម ឬមានហូរឈាមតាមអញ្ចាញ
– ឈឺក្រពះ និងស្រកគីឡូ
– រាក ឬទល់លាមក
បើកម្រិតវីតាមីន B12 ចុះទាបក្នុងរយៈពេលយូរ អាចធ្វើឲ្យសរសៃប្រសាទខូចខាត ក្នុងករណីនេះ អាចមានរោគសញ្ញាមួយចំនួនដូចជា៖
– ស្ពឹកចុងដៃ ចុងជើង
– បាត់បង់លំនឹង
– បាក់ទឹកចិត្ត
– បាត់បង់ការចងចាំ បាត់បង់សមត្ថភាពខួរក្បាល
៤- ពេលណាគួរទៅជួបពេទ្យ?
វាអាចមានរោគសញ្ញាដទៃទៀត មិនបានរៀបរាប់ខាងលើ ដូចនេះគួរសួរគ្រូពេទ្យចំពោះរោគសញ្ញាផ្សេងៗ បើមានការក្តីបារម្ភ។ រាងកាយមនុស្សម្នាក់ៗមានលក្ខណៈខុសៗគ្នា អ្វីល្អបំផុតត្រូវជួបគ្រូពេទ្យដើម្បីប្រឹក្សា និងពិនិត្យឲ្យបានទាន់ពេល។
មូលហេតុបង្ក
៥- មូលហេតុបង្កឲ្យកើតជំងឺស្លេកស្លាំងដោយសារខ្វះវីតាមីន B12 មានអ្វីខ្លះ?តាមការស្រាវជ្រាវបានបង្ហាញថា មនុស្សភាគច្រើនបានទទួលវីតាមីន B12 គ្រប់គ្រាន់តាមរយៈរបបអាហារប្រចាំថ្ងៃដូចជា សាច់ ស៊ុត ទឹកដោះគោ និងឈីស។ អ្នកខ្វះវីតាមីន B12 ច្រើនតែបណ្តាលមកពីប្រព័ន្ធរំលាយអាហារ មិនអាចស្រូបបានល្អ។ ជំងឺនេះអាចកើតឡើង បើយើង៖
– មានជំងឺ Pernicious Anemia៖ ជំងឺស្លេកស្លាំងប្រភេទនេះ អាចបំផ្លាញកោសិកានៅក្នុងក្រពះ ដែលមាននាទីជួយស្រូបយកវីតាមីន B12 ចូលរាងកាយ។
– ធ្លាប់វះកាត់៖ ធ្លាប់ធ្វើការវះកាត់យកផ្នែកណាមួយនៃក្រពះ ឬផ្នែកខាងក្រោមពោះវៀនតូចចេញ រួមបញ្ចូលទាំងការវះកាត់សម្រាប់អ្នកលើសគីឡូ។
– មានបញ្ហាប្រព័ន្ធរំលាយអាហារ៖ មានបញ្ហាជាមួយការរំលាយអាហារ ជំងឺ Sprue ឬហៅថា Celiac Disease ជំងឹ Crohn’s disease បាក់តេរី ឬប៉ារាស៊ីតនៅក្នុងពោះវៀនតូច។
កត្តាប្រឈម
៦- អ្វីខ្លះកត្តាប្រឈមងាយជំងឺនេះ?ជាទូទៅ កត្តាប្រឈមធ្វើឲ្យខ្វះវីតាមីន B12 កាន់តែខ្ពស់មានដូចជា៖
– អាហារវីតាមីនពីធម្មជាតិតិចតួច ឬគ្មានទាល់តែសោះ ដូចជា សាច់ អាហារទឹកដោះគោ ផ្លែឈើ និងបន្លែ
– មានបញ្ហាពោះវៀន ឬបញ្ហាផ្សេងៗទៀត ប៉ះពាល់ដល់ការស្រូបវីតាមីន
– ផឹកស្រាច្រើន
– ប្រើប្រាស់ថ្នាំមួយចំនួន រារាំងដល់ការស្រូបវីតាមីន។
រោគវិនិច្ឆ័យ និងការព្យាបាល
ព័ត៌មាននេះមិនអាចយកទៅប្រើប្រាស់គ្រប់ប្រភេទជំងឺទេ។ គួរពិភាក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញសម្រាប់ព័ត៌មានបន្ថែម។៧- គួរធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យដោយវិធីណា?
គ្រូពេទ្យនឹងសួរនាំទាក់ទងបញ្ហាសុខភាពពីមុន ក៏ដូចជាអាការៈបច្ចុប្បន្ន ហើយបើពេទ្យសង្ស័យយើងមានជំងឺនេះ ពេទ្យអាចនឹងស្នើធ្វើតេស្តឈាមខ្លះ ដើម្បីពិនិត្យមើលចំនួនគ្រាប់ឈាមក្រហម និងរកមើលថា យើងមានវីតាមីន B12 គ្រប់គ្រាន់ដែរទេ។ ពេទ្យក៏ពិនិត្យរកមើលកម្រិតអាស៊ីដហ្វូលិក ដែលជាពពួកវីតាមីន B ព្រោះអ្នកមានជំងឺនេះមួយចំនួន ពេលខ្វះវីតាមីន B12 ក៏មានការថយចុះកម្រិតអាស៊ីដហ្វូលិកដូចគ្នា។ បញ្ហាទាំងពីរនេះ មានរោគសញ្ញាស្រដៀងគ្នា ប៉ុន្តែវិធីព្យាបាល គឺខុសគ្នា។
៨- ព្យាបាលដោយវិធីណា?
ជំងឺស្លេកស្លាំងដោយសារខ្វះវីតាមីន B12 អាចព្យាបាលបាន ដោយត្រូវលេបថ្នាំបំប៉នវីតាមីន B12។ ការលេបថ្នាំនេះ ជាវិធីព្យាបាលចម្បង អាចធ្វើឲ្យកម្រិតវីតាមីន B12 មកធម្មតាវិញ និងបន្ថយរោគសញ្ញាផ្សេងៗ។ យ៉ាងណា អ្នកជំងឺ ត្រូវលេបថ្នាំបែបនេះអស់មួយជីវិត ដើម្បីរក្សាកម្រិតវីតាមីន B12 ឲ្យនៅធម្មតា ព្រោះបើឈប់លេបពេលណា ជំងឺស្លេកស្លាំងនឹងវិលត្រលប់មកវិញ។
ផ្លាស់ប្តូរទម្លាប់រស់នៅ
៩- ទម្លាប់រស់នៅនៅផ្ទះអាចញ៉ាំអាហារឲ្យបានគ្រប់មុខ ជាពិសេស សាច់ ទឹកដោះគោ ឈីស និងស៊ុត ដែលសម្បូរវីតាមីន B12។ យើងក៏គួរតែញ៉ាំអាហារសម្បូរអាស៊ីដហ្វូលិកផងដែរ រួមមាន បន្លែស្លឹកពណ៌បៃតង ផ្លែឈើរសជាតិជូរ នំប័ុង និងគ្រាប់ធញ្ញជាតិ។
No comments