ជំងឺស្ងួតទ្វារមាស(Vaginal dryness)
១- អ្វីជាជំងឺស្ងួតទ្វារមាស?
ជំងឺស្ងួតទ្វារមាស អាចកើតលើស្រីៗគ្រប់វ័យ ពិសេសស្រ្តីវ័យចំណាស់ និងកាន់តែញឹកញាប់ទៅទៀតក្រោយពេលអស់រដូវ។
ពេលឈានដល់វ័យអស់រដូវ អ័រម៉ូនអឺស្ត្រូសែន នឹងថយចុះបន្តិចម្តងៗ ចុងក្រោយនឹងឈប់ផលិតតែម្តង នាំឲ្យរាងកាយចាប់ផ្តើមមានប្រែប្រួលខ្លាំង។ វដ្ដរដូវ ចាប់ផ្តើមប្រែប្រួលមិនទៀងទាត់ ចុងក្រោយបញ្ចប់តែម្តង បង្កចេញជាអាការៈមួយចំនួន ដូចជា មានអារម្មណ៍ក្តៅពេញខ្លួន អារម្មណ៍ប្រែប្រួលមិនទៀងទាត់ សំឡេងធំជាងមុន ពេលខ្លះអាចមានដុសរោមលើមុខទៀតផង។
ដោយសារបម្រែបម្រួលនេះ នាំឲ្យស្រ្តីចំណាស់មួយចំនួន អាចនឹងកើតមានជំងឺស្ងួតទ្វារមាស ប៉ុន្តែទោះសម្រាប់ស្រីៗស្ថិតក្នុងវ័យមានរដូវធម្មតា ក៏អាចប្រឈមជំងឺនេះដូចគ្នា ដែលភាគច្រើបបណ្តាលមកពីផលប៉ះពាល់ខ្លាំងដល់ជីវិតផ្លូវភេទ។ យ៉ាងណា ជំងឺនេះមានវិធីព្យាបាលច្រើន មិនអាចបង្កជាបញ្ហាធំដុំឡើយ។
២- កើតឡើងញឺកញាប់ដែរទេ?
ជំងឺស្ងួតទ្វារមាស ឧស្សាហ៍ប្រទះខ្លាំងទាំងស្ត្រីដល់វ័យអស់រដូវ និងស្ត្រីកំពុងស្ថិតក្នុងវ័យមានរដូវ។ ដើម្បីទទួលបានព័ត៌មានបន្ថែម ត្រូវប្រឹក្សាយោបល់ជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញ។
ស្រីចំនួនមានអាការៈនេះអំឡុងពេលរួមភេទប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែខ្លះទៀតអាចមានអាការៈនេះគ្រប់ពេល។
ជំងឺស្ងួតទ្វារមាស អាចបង្កឲ្យមានរោគសញ្ញាជាទូទៅដូចជា៖
– រលាកទ្វារមាស ក្រហាយ ឬរមាស់
– ឈឺចាប់ពេលរួមភេទ
– បាត់ចំណង់ផ្លូវភេទ
– ពិបាកឈានដល់ចំណុចចកំពូល (Orgasm)
– ទ្វារមាសមានសភាពរួមស្តើង ហើយស្លេក
– ទ្វារមាសរួមខ្លី ឬត្បៀត
– នោមញឹកជាងធម្មតា
– ឧស្សាហ៍រលាកផ្លូវបង្ហួរនោមបង្កដោយមេរោគ។
លើសពីនេះ មានករណីមួយចំនួន អាចលេចចេញរោគសញ្ញាផ្សេងៗ ក្រៅពីសញ្ញាខាងលើ បើមានមន្ទិលសង្ស័យទាក់ទងរោគសញ្ញាណាមួយ សូមពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញ។
៤- ពេលណាគួរទៅជួបពេទ្យ?
សូមទៅពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យ ក្នុងករណី៖
– វិធីព្យាបាលខ្លួនឯងមិនមានប្រសិទ្ធភាព
– រោគសញ្ញាកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ ប៉ះពាល់ដល់ការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ
– មានរោគសញ្ញាផ្សេងទៀត ដូចជា រោលក្តៅពេញខ្លួន និងបែកញើសពេលយប់។
មូលហេតុបណ្តាលឲ្យទ្វារមាសស្ងួតមានដូចជា៖
– អស់រដូវ៖ ការធ្លាក់ចុះកម្រិតអរម៉ូនអឺស្ត្រូសែន ក្នុងឈាមអាចធ្វើឲ្យទ្វារមាសមិនមានសំណើមនិងស្ងួតជានិច្ច។
– បំបៅ ឬសម្រាលកូន៖ អំឡុងទើបសម្រាលកូន ឬកំពុងបំបៅ កម្រិតអ័រម៉ូនអឺស្ត្រូសែន ក្នុងឈាម នឹងមានការថយចុះជាបណ្តោះអាសន្ន បណ្តាលឲ្យទ្វារមាសស្ងួតជាងធម្មតា។
– រួមភេទទាំងគ្មានអារម្មណ៍៖ រួមភេទដោយមិនមានចំណង់ នាំឲ្យប្រដាប់ភេទមិនអាចផលិតទឹករំអិល ធ្វើឲ្យទ្វារមាសស្ងួត អាចបង្កភាពឈឺចាប់ពេលរួមភេទ។
– វិធីពន្យារកំណើតមួយចំនួន៖ ទោះជាករណីកម្រ វិធីពន្យារកំណើតដោយចាក់ផង លេបផងអាចបង្កឲ្យទ្វារមាសស្ងួតដូចគ្នា។
– ព្យាបាលជំងឺមហារីក៖ ព្យាបាលដោយការចាក់សារធាតុគីមី និងវិទ្យុសកម្ម នៅតំបន់អាចត្រគាក និងព្យាបាលដោយអ័រម៉ូន ក៏ជាកត្តាធ្វើឲ្យស្ងួតទ្វារមាសផងដែរ។
– វត្តមាននៃជំងឺមួយចំនួន៖ ដូចជា ជំងឺទឹកនោមផ្អែម ឬជំងឺបង្កឲ្យប្រព័ន្ធភាពស៊ាំប្រឆាំងក្រពេញផលិតសារធាតុរំអិលក្នុងខ្លួន (ឧ. ជំងឺ Sjögren) ក៏ជាហេតុផលមួយបណ្តាលឲ្យអាការៈទ្វារមាសស្ងួតដែរ។
មានកត្តាប្រឈមជាច្រើនដូចជា៖
– ស្ថិតក្នុងវ័យជិតអស់រដូវ
– បំបៅដោះកូន ឬសម្រាលកូន
– ពន្យារកំណើត
– ព្យាបាលជំងឺមហារីក
– លាងសម្អាតផ្នែកក្នុងទ្វារមាសញឹកញាប់ពេក។
៧- គួរធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យដោយវិធីណា?
បើមានអាការៈរលាក ក្រហាយ ឬរមាស់ទ្វារមាស គួរទៅជួបគ្រូពេទ្យឯកទេសរោគស្ត្រី។ គ្រូពេទ្យនឹងសាកសួរប្រវត្តិ សុខភាព រយៈពេលរោគសញ្ញា និងកត្តាប្រឈមផ្សេងៗ អាចបង្កឲ្យអាការៈកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ (ឧ. លាងសម្អាតផ្នែកខាងក្នុងទ្វារមាស ឬប្រើប្រាស់ថ្នាំណាមួយ)។
គ្រូពេទ្យនឹងពិនិត្យតំបន់អាងត្រគាក ដើម្បីរកមើលសញ្ញាបន្ទាប់បន្សំ ដូចជា ឡើងកន្ទួលក្រហម និងរួមស្តើងទ្វារមាស រួមនឹងស្វែងរកមូលហេតុបង្កផ្សេងៗ ដូចជា រលាកផ្លូវបង្ហូរទឹកនោមបង្កដោយមេរោគ។
ក្នុងករណីចាំបាច់ គ្រូពេទ្យអាចនឹងបៀកយកកោសិកា (Pap Test) នៅមាត់ស្បូន ឬក៏ទ្វារមាសទៅវិភាគ។
៨- ព្យាបាលដោយវិធីណា?
ជាទូទៅ វិធីព្យាបាលជំងឺស្ងួតទ្វារមាស ពេញនិយមជាងគេ គឺប្រើថ្នាំលាប មានសារធាតុអ័រម៉ូនអឺស្ត្រូសែន។ វិធីព្យាបាលនេះ ជួយកាត់បន្ថយអាការៈស្ងួត ប៉ុន្តែមិនអាចជំនួសឲ្យបរិមាណកម្រិតអ័រម៉ូនអឺស្ត្រូសែនក្នុងឈាម បានច្រើនដូចព្យាបាលប្រភេទលេបថ្នាំអ័រម៉ូននោះឡើយ។
ស្រីៗភាគច្រើនជ្រើសរើសការព្យាបាលមួយក្នុងចំណោម វិធីទាំង ៣ប្រភេទ ខាងក្រោមនេះ៖
– ប្រភេទកង (Estring)៖ ដាក់កងទៅក្នុងទ្វារមាសដោយគ្រូពេទ្យជំនាញ ឬដោយខ្លួនឯង។ សារធាតុក្នុងកងនោះ អាចបញ្ជូនអ័រម៉ូនអឺស្ត្រូសែន ទៅកោសិកាក្នុងទ្វារមាស ផលិតជាតិសំណើម ប៉ុន្តែយើងត្រូវផ្លាស់ប្តូរកងថ្មី រៀងរាល់ ៣ ខែម្តង។
– ប្រភេទថ្នាំគ្រាប់ (Vagifem)៖ សុលទ្វារមាស មួយថ្ងៃម្តង អំឡុងពេល ២ សប្តាហ៍ដំបូង។ បន្ទាប់មក អាចបន្ថយមកនៅត្រឹម ២ដង ក្នុងមួយសប្តាហ៍ រហូតអាការៈវិលមកប្រក្រតីវិញ។
– ប្រភេទក្រែម (Estrace, Premarin)៖ លាបផ្នែកខាងក្នុងទ្វារមាស ជាមួយឧបករណ៍ភ្ជាប់មក ក្នុងប្រអប់ថ្នាំ រៀងរាល់ថ្ងៃ ក្នុងរយៈពេល ១-២ សប្តាហ៍ បន្ទាប់មកបន្ថយមកត្រឹម ១-៣ ដងក្នុងមួយសប្តាហ៍ តាមការណែនាំរបស់គ្រូពេទ្យ។
ផ្លាស់ប្តូរទម្លាប់រស់នៅ និងវិធីព្យាបាលនៅផ្ទះ អាចជួយបង្ការ និងគ្រប់គ្រងស្ថានភាពជំងឺបាន ដូចជា៖
– ចៀសសវាងលាងសម្អាតផ្នែកខាងក្នុងទ្វារមាស
– លាបទឹករម្អិលមុនពេលរួមភេទ និងព្យាយាមកុំរួមភេទទាំងគ្មានអារម្មណ៍
– សាកល្បងប្រើផលិតផល ផ្តល់ជាតិសំណើមដល់ទ្វារមាស ដូចជា Replens ឬ Lubrin
– ចៀសវាងប្រើពពួកសាប៊ូមានក្លិនក្រអូប និងឡេ មកលាង ឬលាបនៅតំបន់ទ្វារមាស ព្រោះថាផលិតផលទាំងនោះអាចធ្វើឲ្យស្ងួតកាន់ខ្លាំងឡើង។
ជំងឺស្ងួតទ្វារមាស អាចកើតលើស្រីៗគ្រប់វ័យ ពិសេសស្រ្តីវ័យចំណាស់ និងកាន់តែញឹកញាប់ទៅទៀតក្រោយពេលអស់រដូវ។
ពេលឈានដល់វ័យអស់រដូវ អ័រម៉ូនអឺស្ត្រូសែន នឹងថយចុះបន្តិចម្តងៗ ចុងក្រោយនឹងឈប់ផលិតតែម្តង នាំឲ្យរាងកាយចាប់ផ្តើមមានប្រែប្រួលខ្លាំង។ វដ្ដរដូវ ចាប់ផ្តើមប្រែប្រួលមិនទៀងទាត់ ចុងក្រោយបញ្ចប់តែម្តង បង្កចេញជាអាការៈមួយចំនួន ដូចជា មានអារម្មណ៍ក្តៅពេញខ្លួន អារម្មណ៍ប្រែប្រួលមិនទៀងទាត់ សំឡេងធំជាងមុន ពេលខ្លះអាចមានដុសរោមលើមុខទៀតផង។
ដោយសារបម្រែបម្រួលនេះ នាំឲ្យស្រ្តីចំណាស់មួយចំនួន អាចនឹងកើតមានជំងឺស្ងួតទ្វារមាស ប៉ុន្តែទោះសម្រាប់ស្រីៗស្ថិតក្នុងវ័យមានរដូវធម្មតា ក៏អាចប្រឈមជំងឺនេះដូចគ្នា ដែលភាគច្រើបបណ្តាលមកពីផលប៉ះពាល់ខ្លាំងដល់ជីវិតផ្លូវភេទ។ យ៉ាងណា ជំងឺនេះមានវិធីព្យាបាលច្រើន មិនអាចបង្កជាបញ្ហាធំដុំឡើយ។
២- កើតឡើងញឺកញាប់ដែរទេ?
ជំងឺស្ងួតទ្វារមាស ឧស្សាហ៍ប្រទះខ្លាំងទាំងស្ត្រីដល់វ័យអស់រដូវ និងស្ត្រីកំពុងស្ថិតក្នុងវ័យមានរដូវ។ ដើម្បីទទួលបានព័ត៌មានបន្ថែម ត្រូវប្រឹក្សាយោបល់ជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញ។
រោគសញ្ញា
៣- រោគសញ្ញាមានអ្វីខ្លះ?ស្រីចំនួនមានអាការៈនេះអំឡុងពេលរួមភេទប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែខ្លះទៀតអាចមានអាការៈនេះគ្រប់ពេល។
ជំងឺស្ងួតទ្វារមាស អាចបង្កឲ្យមានរោគសញ្ញាជាទូទៅដូចជា៖
– រលាកទ្វារមាស ក្រហាយ ឬរមាស់
– ឈឺចាប់ពេលរួមភេទ
– បាត់ចំណង់ផ្លូវភេទ
– ពិបាកឈានដល់ចំណុចចកំពូល (Orgasm)
– ទ្វារមាសមានសភាពរួមស្តើង ហើយស្លេក
– ទ្វារមាសរួមខ្លី ឬត្បៀត
– នោមញឹកជាងធម្មតា
– ឧស្សាហ៍រលាកផ្លូវបង្ហួរនោមបង្កដោយមេរោគ។
លើសពីនេះ មានករណីមួយចំនួន អាចលេចចេញរោគសញ្ញាផ្សេងៗ ក្រៅពីសញ្ញាខាងលើ បើមានមន្ទិលសង្ស័យទាក់ទងរោគសញ្ញាណាមួយ សូមពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញ។
៤- ពេលណាគួរទៅជួបពេទ្យ?
សូមទៅពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យ ក្នុងករណី៖
– វិធីព្យាបាលខ្លួនឯងមិនមានប្រសិទ្ធភាព
– រោគសញ្ញាកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ ប៉ះពាល់ដល់ការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ
– មានរោគសញ្ញាផ្សេងទៀត ដូចជា រោលក្តៅពេញខ្លួន និងបែកញើសពេលយប់។
មូលហេតុបង្ក
៥- មូលហេតុបង្កមានអ្វីខ្លះ?មូលហេតុបណ្តាលឲ្យទ្វារមាសស្ងួតមានដូចជា៖
– អស់រដូវ៖ ការធ្លាក់ចុះកម្រិតអរម៉ូនអឺស្ត្រូសែន ក្នុងឈាមអាចធ្វើឲ្យទ្វារមាសមិនមានសំណើមនិងស្ងួតជានិច្ច។
– បំបៅ ឬសម្រាលកូន៖ អំឡុងទើបសម្រាលកូន ឬកំពុងបំបៅ កម្រិតអ័រម៉ូនអឺស្ត្រូសែន ក្នុងឈាម នឹងមានការថយចុះជាបណ្តោះអាសន្ន បណ្តាលឲ្យទ្វារមាសស្ងួតជាងធម្មតា។
– រួមភេទទាំងគ្មានអារម្មណ៍៖ រួមភេទដោយមិនមានចំណង់ នាំឲ្យប្រដាប់ភេទមិនអាចផលិតទឹករំអិល ធ្វើឲ្យទ្វារមាសស្ងួត អាចបង្កភាពឈឺចាប់ពេលរួមភេទ។
– វិធីពន្យារកំណើតមួយចំនួន៖ ទោះជាករណីកម្រ វិធីពន្យារកំណើតដោយចាក់ផង លេបផងអាចបង្កឲ្យទ្វារមាសស្ងួតដូចគ្នា។
– ព្យាបាលជំងឺមហារីក៖ ព្យាបាលដោយការចាក់សារធាតុគីមី និងវិទ្យុសកម្ម នៅតំបន់អាចត្រគាក និងព្យាបាលដោយអ័រម៉ូន ក៏ជាកត្តាធ្វើឲ្យស្ងួតទ្វារមាសផងដែរ។
– វត្តមាននៃជំងឺមួយចំនួន៖ ដូចជា ជំងឺទឹកនោមផ្អែម ឬជំងឺបង្កឲ្យប្រព័ន្ធភាពស៊ាំប្រឆាំងក្រពេញផលិតសារធាតុរំអិលក្នុងខ្លួន (ឧ. ជំងឺ Sjögren) ក៏ជាហេតុផលមួយបណ្តាលឲ្យអាការៈទ្វារមាសស្ងួតដែរ។
កត្តាប្រឈម
៦- កត្តាប្រឈមមានអ្វីខ្លះ?មានកត្តាប្រឈមជាច្រើនដូចជា៖
– ស្ថិតក្នុងវ័យជិតអស់រដូវ
– បំបៅដោះកូន ឬសម្រាលកូន
– ពន្យារកំណើត
– ព្យាបាលជំងឺមហារីក
– លាងសម្អាតផ្នែកក្នុងទ្វារមាសញឹកញាប់ពេក។
រោគវិនិច្ឆ័យ និងការព្យាបាល
ព័ត៌មាននេះមិនអាចយកទៅប្រើប្រាស់គ្រប់ប្រភេទជំងឺទេ។ គួរពិភាក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញសម្រាប់ព័ត៌មានបន្ថែម។៧- គួរធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យដោយវិធីណា?
បើមានអាការៈរលាក ក្រហាយ ឬរមាស់ទ្វារមាស គួរទៅជួបគ្រូពេទ្យឯកទេសរោគស្ត្រី។ គ្រូពេទ្យនឹងសាកសួរប្រវត្តិ សុខភាព រយៈពេលរោគសញ្ញា និងកត្តាប្រឈមផ្សេងៗ អាចបង្កឲ្យអាការៈកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ (ឧ. លាងសម្អាតផ្នែកខាងក្នុងទ្វារមាស ឬប្រើប្រាស់ថ្នាំណាមួយ)។
គ្រូពេទ្យនឹងពិនិត្យតំបន់អាងត្រគាក ដើម្បីរកមើលសញ្ញាបន្ទាប់បន្សំ ដូចជា ឡើងកន្ទួលក្រហម និងរួមស្តើងទ្វារមាស រួមនឹងស្វែងរកមូលហេតុបង្កផ្សេងៗ ដូចជា រលាកផ្លូវបង្ហូរទឹកនោមបង្កដោយមេរោគ។
ក្នុងករណីចាំបាច់ គ្រូពេទ្យអាចនឹងបៀកយកកោសិកា (Pap Test) នៅមាត់ស្បូន ឬក៏ទ្វារមាសទៅវិភាគ។
៨- ព្យាបាលដោយវិធីណា?
ជាទូទៅ វិធីព្យាបាលជំងឺស្ងួតទ្វារមាស ពេញនិយមជាងគេ គឺប្រើថ្នាំលាប មានសារធាតុអ័រម៉ូនអឺស្ត្រូសែន។ វិធីព្យាបាលនេះ ជួយកាត់បន្ថយអាការៈស្ងួត ប៉ុន្តែមិនអាចជំនួសឲ្យបរិមាណកម្រិតអ័រម៉ូនអឺស្ត្រូសែនក្នុងឈាម បានច្រើនដូចព្យាបាលប្រភេទលេបថ្នាំអ័រម៉ូននោះឡើយ។
ស្រីៗភាគច្រើនជ្រើសរើសការព្យាបាលមួយក្នុងចំណោម វិធីទាំង ៣ប្រភេទ ខាងក្រោមនេះ៖
– ប្រភេទកង (Estring)៖ ដាក់កងទៅក្នុងទ្វារមាសដោយគ្រូពេទ្យជំនាញ ឬដោយខ្លួនឯង។ សារធាតុក្នុងកងនោះ អាចបញ្ជូនអ័រម៉ូនអឺស្ត្រូសែន ទៅកោសិកាក្នុងទ្វារមាស ផលិតជាតិសំណើម ប៉ុន្តែយើងត្រូវផ្លាស់ប្តូរកងថ្មី រៀងរាល់ ៣ ខែម្តង។
– ប្រភេទថ្នាំគ្រាប់ (Vagifem)៖ សុលទ្វារមាស មួយថ្ងៃម្តង អំឡុងពេល ២ សប្តាហ៍ដំបូង។ បន្ទាប់មក អាចបន្ថយមកនៅត្រឹម ២ដង ក្នុងមួយសប្តាហ៍ រហូតអាការៈវិលមកប្រក្រតីវិញ។
– ប្រភេទក្រែម (Estrace, Premarin)៖ លាបផ្នែកខាងក្នុងទ្វារមាស ជាមួយឧបករណ៍ភ្ជាប់មក ក្នុងប្រអប់ថ្នាំ រៀងរាល់ថ្ងៃ ក្នុងរយៈពេល ១-២ សប្តាហ៍ បន្ទាប់មកបន្ថយមកត្រឹម ១-៣ ដងក្នុងមួយសប្តាហ៍ តាមការណែនាំរបស់គ្រូពេទ្យ។
ផ្លាស់ប្តូរទម្លាប់រស់នៅ
៩- ទម្លាប់រស់នៅផ្លាស់ប្តូរទម្លាប់រស់នៅ និងវិធីព្យាបាលនៅផ្ទះ អាចជួយបង្ការ និងគ្រប់គ្រងស្ថានភាពជំងឺបាន ដូចជា៖
– ចៀសសវាងលាងសម្អាតផ្នែកខាងក្នុងទ្វារមាស
– លាបទឹករម្អិលមុនពេលរួមភេទ និងព្យាយាមកុំរួមភេទទាំងគ្មានអារម្មណ៍
– សាកល្បងប្រើផលិតផល ផ្តល់ជាតិសំណើមដល់ទ្វារមាស ដូចជា Replens ឬ Lubrin
– ចៀសវាងប្រើពពួកសាប៊ូមានក្លិនក្រអូប និងឡេ មកលាង ឬលាបនៅតំបន់ទ្វារមាស ព្រោះថាផលិតផលទាំងនោះអាចធ្វើឲ្យស្ងួតកាន់ខ្លាំងឡើង។
No comments