Intrazoline (ឱសថ Intrazoline)
១- ថ្នាំ Intrazoline ព្យាបាលអ្វី?
ថ្នាំ Intrazoline ប្រើដើម្បីព្យាបាលជំងឺឆ្លងរោគបាក់តេរីជាច្រើនប្រភេទ រួមមាន ការឆ្លងរោគធ្ងន់ធ្ងររហូតគំរាមកំហែងអាយុជីវិត ជំងឺសួត ឆ្អឹង សន្លាក់ ក្រពះ ពោះវៀន ក្នុងឈាម ប្រឹសបេះដូង និងជំងឺនៅផ្លូវទឹកនោម។ ថ្នាំនេះមិនអាចព្យាបាលជំងឺឆ្លងដោយវីរុស ដូចជាផ្តាសាយ ឬផ្តាសាយធំបានទេ។
Intrazoline ក៏អាចយកទៅព្យាបាលជំងឺអ្វីផ្សេងដែរ ដូចនេះយើងអាចសួរគ្រូពេទ្យដើម្បីដឹងព័ត៌មានបន្ថែម។
២- គេប្រើថ្នាំនេះយ៉ាងម៉េច?
Intrazoline អាចចាក់ចូលក្នុងសាច់ដុំ ឬក្នុងសរសៃឈាម។ គ្រូពេទ្យអាចប្រាប់ពីរបៀបចាក់ថ្នាំដោយខ្លួនឯងនៅផ្ទះ តែបើមិនទាន់យល់ច្បាស់ពីរបៀបប្រើប្រាស់សឺរ៉ាំង ម្ជុល សម្រាប់ចាក់ថ្នាំនេះយើងមិនត្រូវចាក់ថ្នាំដោយខ្លួនឯងទេ។
គេយក Intrazoline លាយជាមួយទឹកសេរ៉ូម មុនពេលយកទៅចាក់។ បើយើងយកថ្នាំនេះទៅចាក់នៅផ្ទះដោយខ្លួនឯង ត្រូវយល់ច្បាស់ពីរបៀបលាយថ្នាំ។ យើងត្រូវក្រឡុកថ្នាំជាមួយទឹកសេរ៉ូមឲ្យបានសព្វមុនពេលចាក់។ បើថ្នាំមានការប្រែប្រួលពណ៌ មិនត្រូវយកវាមកចាក់ទេ ទាក់ទងទៅគ្រូពេទ្យ ដើម្បីបានវេជ្ជបញ្ជាថ្មី។ ប្រើសឺរ៉ាំង និងម្ជុលតែម្តងបានហើយ ប្រើរួចត្រូវបោះម្ជុល និងសឺរ៉ាំងទៅកន្លែងដែលមានសុវត្ថិភាព។ មិនត្រូវទុករបស់ទាំងនោះនៅជិតក្មេង ឬសត្វចិញ្ចឹមឡើយ។
ត្រូវប្រើថ្នាំ Intrazoline ឲ្យគ្រប់តាមវេជ្ជបញ្ជាគ្រូពេទ្យ។ អាការៈយើងអាចប្រសើរឡើង មុនពេលសម្លាប់មេរោគអស់។ ការឈប់ប្រើថ្នាំមុនពេលកំណត់ អាចបណ្តាលឲ្យមេរោគស៊ាំជាមួយថ្នាំ ហើយលូតលាស់វិញបាន។
៣- រក្សាទុកដោយវិធីណា?
ថ្នាំ Intrazoline មិនទាន់លាយ
អាចរក្សាទុកបានល្អក្នុងបន្ទប់សីតុណ្ហភាពល្មម ចៀសឆ្ងាយពីពន្លឺថ្ងៃ និងសំណើម។ រក្សាថ្នាំកុំឲ្យខូច មិនត្រូវទុកនៅក្នុងបន្ទប់ទឹក ឬទូទឹកកកទេ។ លើទីផ្សារប្រហែលជាមានថ្នាំម៉ាក Intrazoline ផ្សេងគ្នា ហើយការរក្សាទុកក៏ខុសគ្នា។ ហេតុនេះសំខាន់ណាស់ ត្រូវពិនិត្យមើលក្រដាសណែនាំផលិតផលពីការរក្សាទុក ឬសួរឱសថការី។ ដើម្បីសុវត្ថិភាពគួរថែរក្សាទុកថ្នាំគ្រប់ប្រភេទឲ្យឆ្ងាយពីដៃក្មេង និងសត្វចិញ្ចឹម។
ពុំគួរចោលថ្នាំតាមបង្គន់ ឬតាមលូបង្ហូរទឹកទេ លើកលែងតែមានការណែនាំពីគ្រូពេទ្យ។ សំខាន់ណាស់ត្រូវកម្ទេចថ្នាំប្រភេទនេះឲ្យបានត្រឹមត្រូវ ពេលហួតកាលកំណត់ ឬលែងប្រើ។ ពិភាក្សាជាមួយឱសថការី សម្រាប់ព័ត៌មានលម្អិតពីរបៀបកម្ទេចថ្នាំ។
ថ្នាំ Intrazoline លាយរួច
- យកល្បាយនេះទុកក្នុងទូរទឹកកក អាចប្រើបាន ១០ថ្ងៃ
– មិនត្រូវដាក់ឲ្យកក
- ទុកល្បាយថ្នាំនៅក្រៅទូរទឹកកកបាន ២៤ម៉ោង។
Intrazoline អាចធ្វើឲ្យលទ្ធផលពិនិត្យជាតិស្ករក្នុងទឹកនោមប្រែប្រួល។ ដូចនេះយើង ត្រូវប្រាប់គ្រូពេទ្យមុនពេលពិនិត្យ បើកំពុងប្រើថ្នាំនេះ។
មិនអាចប្រើ Intrazoline បានទេ បើយើងមានបញ្ហាមួយចំនួនដូចជា៖
– មានបញ្ហាអាលែកហ្ស៊ីធ្ងន់ធ្ងរ ជាមួយពពួកថ្នាំ Cephalosporin Antibiotic (Omnicef, Cefzil, Ceftin, Keflex និងថ្នាំដទៃទៀត)
– ទទួលសារធាតុចិញ្ចឹមមិនគ្រប់គ្រាន់
– មានប្រតិកម្មជាមួយពពួកថ្នាំ Penicillin។
៥- មានសុវត្ថិភាពចំពោះស្រ្តីកំពុងពពោះ និងបំបៅដោះកូនទេ?
មិនមានព័ត៌មានគ្រប់គ្រាន់ពីសុវត្ថិភាពការប្រើថ្នាំនេះ ទាំងអំឡុងពេលមានផ្ទៃពោះ និងបំបៅដោះកូន។ ហេតុនេះយើងត្រូវពិភាក្សាជាមួយវេជ្ជបណ្ឌិត ពីគុណប្រយោជន៍ និងហានិភ័យមុនពេលប្រើ គឺជារឿងចាំបាច់។ យោងតាមរដ្ឋបាលចំណីអាហារ និងឱសថនៅអាមេរិក (FDA) ថ្នាំនេះត្រូវបានចាត់ថ្នាក់ក្នុងបញ្ជីថ្នាំគ្រោះថ្នាក់កម្រិត B សម្រាប់ស្ត្រីមានផ្ទៃពោះ។
ចំណាត់ថ្នាក់កម្រិតគ្រោះថ្នាក់នៃថ្នាំទៅលើស្ត្រីមានផ្ទៃពោះរបស់ FDA មានដូចខាងក្រោម៖
– A = គ្មានគ្រោះថ្នាក់
– B = គ្មានគ្រោះថ្នាក់ ក្នុងការសិក្សាមួយចំនួន
– C = អាចមានគ្រោះថ្នាក់ខ្លះៗ
– D = មានភស្តុតាងជាវិជ្ជមានថាមានគ្រោះថ្នាក់
– X = ហាមប្រើ
– N = មិនមានព័ត៌មាន។
ផលរំខានដែលគេច្រើនឃើញកើតឡើងរួមមាន៖
– ឈឺពោះ
– មិនឃ្លានអាហារ
– រមាស់នៅរន្ធគូទ
– រមាស់ក្នុងទ្វារមាស ឬមានធ្លាក់ស
ត្រូវប្រញាប់ទាក់ទងទៅគ្រូពេទ្យ បើមានបញ្ហា៖
– រាក (រាកទឹក ឬមានឈាម)
– បបូរមាត់ឡើងពណ៌ស ឬឈឺក្នុងមាត់លើបបូរមាត់
– ហើម នៅតាមក្រពេញ
– ឈឺសន្លាក់
– ឈឺពេញរាងកាយ
– ប្រកាច់
– មានបញ្ហាថ្លើម ដូចជា ឈឺក្នុងពោះខាងលើ មិនឃ្លានអាហារ ទឹកនោមខ្មៅ លាមកពណ៌ដីឥដ្ឋ ឡើងលឿងលើស្បែក ឬភ្នែក
– មានប្រតិកម្មស្បែកធ្ងន់ធ្ងរ ដូចជា ឈឺបំពង់ក ហើមមុខ ឬអណ្តាត ក្តៅក្នុងភ្នែក ឈឺក្នុងស្បែក មានឡើងពងបែកក្រហម (ពិសេសនៅមុខ ឬដងខ្លួនផ្នែកខាងលើ)
យើងត្រូវប្រញាប់ទៅមន្ទីរពេទ្យ បើមានសញ្ញាប្រតិកម្មដូចជា៖ ប៉ោងកន្ទួលរមាស់ពិបាកដកដង្ហើម ហើមមុខ មាត់ អណ្តាត ឬបំពង់ក។
មនុស្សគ្រប់គ្នា មិនប្រាកដថាមានរោគសញ្ញាដូចគ្នាទាំងអស់ទេ នៅអាចមានរោគសញ្ញាផ្សេងទៀត ហេតុនេះបើមានចម្ងល់ អាចពិភាក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យ ឬឱសថការីបន្ថែម។
Intrazoline អាចមានប្រតិកម្មជាមួយថ្នាំផ្សេងទៀតយើងកំពុងប្រើ ធ្វើឲ្យផ្លាស់ប្ដូរអំពើរបស់ថ្នាំ បង្កើនគ្រោះថ្នាក់ ផលរំខានទៅដល់យើង។ ដើម្បីចៀសវាងអន្តរកម្មពីថ្នាំនេះ គួររក្សាទុកបញ្ជីឈ្មោះថ្នាំទាំងអស់យើងកំពុងប្រើ ទាំងមាន ឬគ្មានវេជ្ជបញ្ជា និងផលិតផលពីរុក្ខជាតិ យកបញ្ជីនោះទៅឲ្យវេជ្ជបណ្ឌិត ឬឱសថការីពិនិត្យមើល។ ដើម្បីសុវត្ថិភាព កុំចាប់ផ្ដើមប្រើ ឬឈប់ប្រើ ឬផ្លាស់ប្ដូរកម្រិតថ្នាំដោយគ្មានការណែនាំ និងយល់ព្រមពីវេជ្ជបណ្ឌិតឲ្យសោះ។
បើធ្លាប់មានប្រតិកម្មជាមួយ Cefazolin ឬ Cephalosporin Antibiotic ដទៃដូចជា ថ្នាំ Cefaclor (Raniclor), Cefadroxil (Duricef), Cefdinir (Omnicef), Cefazolin (Ancef), Cefditoren (Spectracef), Cefpodoxime (Vantin), Cefprozil (Cefzil), Ceftibuten (Cedax), Cefuroxime (Ceftin), Cephalexin (Keflex)
និងថ្នាំ Cephradine (Velosef)។
៨- អន្តរកម្មជាមួយអាហារ ឬគ្រឿងស្រវឹង
Intrazolineអាចមានប្រតិកម្មជាមួយអាហារ ឬស្រា អាចធ្វើឲ្យផ្លាស់ប្ដូរអំពើរបស់ថ្នាំ បង្កើយហានិភ័យ ផលរំខានធ្ងន់ធ្ងរ។ មុននឹងប្រើថ្នាំនេះ ត្រូវពិភាក្សាជាមួយវេជ្ជបណ្ឌិត ឬឱសថការី បើធ្លាប់មានប្រតិកម្មជាមួយអាហារ ឬស្រា។
៩- អន្តរកម្មជាមួយបញ្ហាសុខភាព
ថ្នាំនេះអាចមានអន្តរកម្មជាមួយបញ្ហាសុខភាពមួយចំនួនធ្វើឲ្យស្ថានភាពសុខភាពកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ ឬប្រសិទ្ធភាពថ្នាំធ្លាក់ចុះ។ សំខាន់បំផុត ត្រូវប្រាប់គ្រូពេទ្យគ្រាប់បញ្ហាសុខភាពយើងកំពុងមានបច្ចុប្បន្នដូចជា៖
– ជំងឺតម្រងនោម
– ជំងឺថ្លើម
– ជំងឺក្រពះពោះវៀន។
១០- មនុស្សពេញវ័យត្រូវប្រើថ្នាំនេះក្នុងកម្រិតណា?
– ការឆ្លងរោគកម្រិតស្រាលរហូតដល់ធ្ងន់ធ្ងរ៖ ចាក់ ០,៥-១ ក្រាម រៀងរាល់ ៦-៨ ម៉ោងម្តង។
– ការឆ្លងរោគកម្រិតមធ្យមដោយសារ Gram-Positive Cocci៖ ២៥០-៥០០ មិល្លីក្រាម ចាក់តាមសរសៃ រៀងរាល់ ៨ ម៉ោងម្តង។
– ព្យាបាលរលាកថង់ទឹកប្រមាត់ ពីកម្រិតស្រាលទៅមធ្យម៖ ចាក់ ១-២ ក្រាម តាមសរសៃ រៀងរាល់ ៨ ម៉ោងម្តង រយៈពេល ៤-៧ ថ្ងៃ។
– ព្យាបាលរលាកផ្លូវទឹកនោមកម្រិតដំបូង៖ ចាក់តាមសរសៃ ១ក្រាម រៀងរាល់ ១២ ម៉ោងម្តង។
បង្ការការឆ្លងរោគមុនវះកាត់
– មុនវះកាត់៖ ចាក់តាមសាច់ដុំ ឬតាមសរសៃ ១-២ក្រាម ១ ម៉ោងមុនការវះកាត់ចាប់ផ្តើម និងអាចចាក់ម្តងទៀតនៅ ២-៥ ម៉ោងក្រោយ អំឡុងពេលកំពុងវះកាត់។
– ក្រោយវះកាត់៖ ចាក់ ០,៥-១ ក្រាម តាមសរសៃ រៀងរាល់ ៦-៨ ម៉ោងម្តង រយៈពេល ២៤ ម៉ោង។
– ការវះកាត់៖ សម្រាប់ការវះកាត់បេះដូង ស្បូន មាត់ ឬផ្លូវអាហារ ចោះឆ្អឹងក្បាល ប្តូរសន្លាក់ វះកាត់ទ្រូង សរសៃឈាម កាត់ដៃ ឬជើង របួសធំៗ វះកាត់ក្រពះពោះវៀន ឬវះកាត់ថង់ទឹកប្រមាត់ កម្រិតថ្នាំត្រូវប្រើ គឺចាក់តាមសរសៃ ១-២ ក្រាម។
– សម្រាប់ការវះកាត់ពោះវៀនធំ និងផ្លូវលាមក៖ កម្រិតថ្នាំត្រូវប្រើ គឺចាក់តាមសរសៃ ១-២ ក្រាម បូកជាមួយ Metronidazole ០,៥ក្រាម ចាក់តាមសរសៃ។
– វះកាត់កើតកូនដែលមានគ្រោះថ្នាក់ខ្ពស់ ឬកូនរលូតនៅត្រីមាសទី ២៖ កម្រិតថ្នាំដែលត្រូវប្រើ គឺចាក់តាមសរសៃ ១ ក្រាម។
– វះកាត់ភ្នែក៖ ចាក់ ១០០មិល្លីក្រាម តាមសរសៃនៅភ្នែក (Subconjunctivally)។
- ជំងឺរលាកសាច់ដុំខាងក្នុងបេះដូង (Endocarditis)៖ ចាក់ ១ក្រាម តាមសរសៃឈាម ឬក្នុងសាច់ដុំ ៣០-៦០ នាទី មុនពេលវះកាត់។
សមាគមបេះដូងរបស់អាមេរិក (American Heart Association) បានណែនាំឲ្យចាក់ការពារសម្រាប់តែអ្នកជំងឺរលាកក្នុងបេះដូង ដែលងាយរងគ្រោះថ្នាក់ប៉ុណ្ណោះ។
– ព្យាបាល Bacterial Keratitis (Off-label)៖ បន្តក់ថ្នាំ ១ តំណក់ចូលក្នុងភ្នែកឈឺ បន្តក់រាល់ ១-២ ម៉ោងម្តង។ វាអាចបាត់បង់ប្រសិទ្ធភាព បើយើងកំពុងប្រើថ្នាំផ្សះដទៃ ជាពិសេសថ្នាំសម្រាប់សម្លាប់មេរោគ Gram-negative (ឧ.Tobramycin)។
– របៀបលាយថ្នាំ Cefazolin ៥០ មិល្លីក្រាម/មិល្លីលីត្រ ដើម្បីប្រើបណ្ដោះអាសន្ន
– រំលាយម្សៅថ្នាំចាក់ Cefazolin ៥០០ មិល្លីក្រាម ជាមួយទឹកសេរ៉ូម (Steril water) ១០ មិល្លីលីត្រ។ រក្សាទុកក្នុងទូរទឹកកក ថ្នាំលាយនេះប្រើបានត្រឹម ៧ ថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ។
ការកែតម្រូវកម្រិតថ្នាំ
អ្នកខ្សោយតម្រងនោម៖
– CrCl ៣៥ ទៅ ៥៤ មិល្លីលីត្រ/នាទី ប្រើកម្រិតថ្នាំពេញ រៀងរាល់ ៨ម៉ោង
– CrCl ១០ ទៅ ៣៥ មិល្លីលីត្រ/នាទី ប្រើកម្រិតថ្នាំព្យាបាល រៀងរាល់ ១២ម៉ោង
– CrCl តិចជាង ១០ មិល្លីលីត្រ/នាទី ប្រើកម្រិតថ្នាំព្យាបាល រៀងរាល់ ២៤ ម៉ោង។
១១- ក្មេងត្រូវប្រើកម្រិតណា?
ព្យាបាលឆ្លងរោគដោយសារមេរោគ Gram-Positive Cocci
ក្មេងទើបកើតអាយុតិចជាង ២៨ថ្ងៃ
– តិចជាង ៧ ថ្ងៃ៖ ចាក់តាមសាច់ដុំ ឬសរសៃ ៤០ មិល្លីក្រាម/គីឡូ/ថ្ងៃ ចែករៀងរាល់ ១២ ម៉ោងម្តង
– ច្រើនជាង ៧ថ្ងៃ តិចជាង ២ គីឡូ៖ ចាក់តាមសាច់ដុំ ឬសរសៃ ៤០ មិល្លីក្រាម/គីឡូ/ថ្ងៃ ចែករៀងរាល់ ១២ ម៉ោងម្តង។
– ច្រើនជាង ៧ថ្ងៃ ច្រើនជាង ២ គីឡូ៖ ចាក់តាមសាច់ដុំ ឬសរសៃ ៦០ មិល្លីក្រាម/គីឡូ/ថ្ងៃ ចែករៀងរាល់ ៨ម៉ោងម្តង។
– ក្មេង៖ ចាក់តាមសាច់ដុំ ឬសរសៃ ២៥-១០០ មិល្លីក្រាម/គីឡូ/ថ្ងៃ ចែកជា ៦-៨ ម៉ោងម្តង។ មិនត្រូវចាក់លើសពី ៦ ក្រាម/ថ្ងៃ នោះទេ។
– ការពារការរលាកបេះដូង៖ កម្រិតថ្នាំត្រូវប្រើ គឺចាក់ ៥០មិល្លីក្រាម/គីឡូ ចាក់តាមសរសៃឈាម ឬសាច់ដុំ ៣០-៦០ នាទីមុនពេលវះកាត់។ មិនត្រូវប្រើលើសពី ១ ក្រាមឡើយ។
ការណែនាំរបស់ (AHA)៖ ចាក់ការពារសម្រាប់តែអ្នកជំងឺរលាកបេះដូង ដែលងាយរងគ្រោះថ្នាក់តែប៉ុណ្ណោះ។
ជំងឺ Community-Acquired Pneumonia
– ក្មេងមានអាយុច្រើនជាង ៣ខែ៖ កម្រិតថ្នាំគឺចាក់ ១៥០ មិល្លីក្រាម/គីឡូ/ថ្ងៃ តាមសាច់ដុំ ឬសរសៃ ចែកជា ៨ម៉ោងម្តង (សម្រាប់ការឆ្លងរោគពីកម្រិតស្រាលទៅធ្ងន់របស់មេរោគ S. Aureus ដែលស៊ាំជាមួយថ្នាំ Methicillin (Methicillin susceptible)។
១២- មានទម្រង់បែបណាខ្លះ?
ថ្នាំចាក់ Intrazoline (Cefazoline Sodium) ១ក្រាម។
១៣- ករណីបន្ទាន់ ឬប្រើថ្នាំលើសកម្រិត
សូមទូរសព្ទទៅផ្នែកសង្គ្រោះបន្ទាន់ ១១៩ ឬប្រញាប់ទៅមន្ទីរពេទ្យនៅជិតបំផុត។
១៤- ករណីភ្លេចប្រើថ្នាំ
បើភ្លេច សូមចាក់ថ្នាំភ្លាម ប៉ុន្តែបើកៀកពេលត្រូវចាក់ថ្នាំបន្ទាប់ ត្រូវរំលងថ្នាំភ្លេចនោះ ប្រើថ្នាំតាមពេលត្រូវចាក់បន្តបានហើយ កុំប្រើថ្នាំពីរកម្រិតក្នុងពេលតែមួយ។
ថ្នាំ Intrazoline ប្រើដើម្បីព្យាបាលជំងឺឆ្លងរោគបាក់តេរីជាច្រើនប្រភេទ រួមមាន ការឆ្លងរោគធ្ងន់ធ្ងររហូតគំរាមកំហែងអាយុជីវិត ជំងឺសួត ឆ្អឹង សន្លាក់ ក្រពះ ពោះវៀន ក្នុងឈាម ប្រឹសបេះដូង និងជំងឺនៅផ្លូវទឹកនោម។ ថ្នាំនេះមិនអាចព្យាបាលជំងឺឆ្លងដោយវីរុស ដូចជាផ្តាសាយ ឬផ្តាសាយធំបានទេ។
Intrazoline ក៏អាចយកទៅព្យាបាលជំងឺអ្វីផ្សេងដែរ ដូចនេះយើងអាចសួរគ្រូពេទ្យដើម្បីដឹងព័ត៌មានបន្ថែម។
២- គេប្រើថ្នាំនេះយ៉ាងម៉េច?
Intrazoline អាចចាក់ចូលក្នុងសាច់ដុំ ឬក្នុងសរសៃឈាម។ គ្រូពេទ្យអាចប្រាប់ពីរបៀបចាក់ថ្នាំដោយខ្លួនឯងនៅផ្ទះ តែបើមិនទាន់យល់ច្បាស់ពីរបៀបប្រើប្រាស់សឺរ៉ាំង ម្ជុល សម្រាប់ចាក់ថ្នាំនេះយើងមិនត្រូវចាក់ថ្នាំដោយខ្លួនឯងទេ។
គេយក Intrazoline លាយជាមួយទឹកសេរ៉ូម មុនពេលយកទៅចាក់។ បើយើងយកថ្នាំនេះទៅចាក់នៅផ្ទះដោយខ្លួនឯង ត្រូវយល់ច្បាស់ពីរបៀបលាយថ្នាំ។ យើងត្រូវក្រឡុកថ្នាំជាមួយទឹកសេរ៉ូមឲ្យបានសព្វមុនពេលចាក់។ បើថ្នាំមានការប្រែប្រួលពណ៌ មិនត្រូវយកវាមកចាក់ទេ ទាក់ទងទៅគ្រូពេទ្យ ដើម្បីបានវេជ្ជបញ្ជាថ្មី។ ប្រើសឺរ៉ាំង និងម្ជុលតែម្តងបានហើយ ប្រើរួចត្រូវបោះម្ជុល និងសឺរ៉ាំងទៅកន្លែងដែលមានសុវត្ថិភាព។ មិនត្រូវទុករបស់ទាំងនោះនៅជិតក្មេង ឬសត្វចិញ្ចឹមឡើយ។
ត្រូវប្រើថ្នាំ Intrazoline ឲ្យគ្រប់តាមវេជ្ជបញ្ជាគ្រូពេទ្យ។ អាការៈយើងអាចប្រសើរឡើង មុនពេលសម្លាប់មេរោគអស់។ ការឈប់ប្រើថ្នាំមុនពេលកំណត់ អាចបណ្តាលឲ្យមេរោគស៊ាំជាមួយថ្នាំ ហើយលូតលាស់វិញបាន។
៣- រក្សាទុកដោយវិធីណា?
ថ្នាំ Intrazoline មិនទាន់លាយ
អាចរក្សាទុកបានល្អក្នុងបន្ទប់សីតុណ្ហភាពល្មម ចៀសឆ្ងាយពីពន្លឺថ្ងៃ និងសំណើម។ រក្សាថ្នាំកុំឲ្យខូច មិនត្រូវទុកនៅក្នុងបន្ទប់ទឹក ឬទូទឹកកកទេ។ លើទីផ្សារប្រហែលជាមានថ្នាំម៉ាក Intrazoline ផ្សេងគ្នា ហើយការរក្សាទុកក៏ខុសគ្នា។ ហេតុនេះសំខាន់ណាស់ ត្រូវពិនិត្យមើលក្រដាសណែនាំផលិតផលពីការរក្សាទុក ឬសួរឱសថការី។ ដើម្បីសុវត្ថិភាពគួរថែរក្សាទុកថ្នាំគ្រប់ប្រភេទឲ្យឆ្ងាយពីដៃក្មេង និងសត្វចិញ្ចឹម។
ពុំគួរចោលថ្នាំតាមបង្គន់ ឬតាមលូបង្ហូរទឹកទេ លើកលែងតែមានការណែនាំពីគ្រូពេទ្យ។ សំខាន់ណាស់ត្រូវកម្ទេចថ្នាំប្រភេទនេះឲ្យបានត្រឹមត្រូវ ពេលហួតកាលកំណត់ ឬលែងប្រើ។ ពិភាក្សាជាមួយឱសថការី សម្រាប់ព័ត៌មានលម្អិតពីរបៀបកម្ទេចថ្នាំ។
ថ្នាំ Intrazoline លាយរួច
- យកល្បាយនេះទុកក្នុងទូរទឹកកក អាចប្រើបាន ១០ថ្ងៃ
– មិនត្រូវដាក់ឲ្យកក
- ទុកល្បាយថ្នាំនៅក្រៅទូរទឹកកកបាន ២៤ម៉ោង។
កត្តាគួរប្រុងប្រយ័ត្ន
៤- ត្រូវដឹងអីខ្លះមុនប្រើ?Intrazoline អាចធ្វើឲ្យលទ្ធផលពិនិត្យជាតិស្ករក្នុងទឹកនោមប្រែប្រួល។ ដូចនេះយើង ត្រូវប្រាប់គ្រូពេទ្យមុនពេលពិនិត្យ បើកំពុងប្រើថ្នាំនេះ។
មិនអាចប្រើ Intrazoline បានទេ បើយើងមានបញ្ហាមួយចំនួនដូចជា៖
– មានបញ្ហាអាលែកហ្ស៊ីធ្ងន់ធ្ងរ ជាមួយពពួកថ្នាំ Cephalosporin Antibiotic (Omnicef, Cefzil, Ceftin, Keflex និងថ្នាំដទៃទៀត)
– ទទួលសារធាតុចិញ្ចឹមមិនគ្រប់គ្រាន់
– មានប្រតិកម្មជាមួយពពួកថ្នាំ Penicillin។
៥- មានសុវត្ថិភាពចំពោះស្រ្តីកំពុងពពោះ និងបំបៅដោះកូនទេ?
មិនមានព័ត៌មានគ្រប់គ្រាន់ពីសុវត្ថិភាពការប្រើថ្នាំនេះ ទាំងអំឡុងពេលមានផ្ទៃពោះ និងបំបៅដោះកូន។ ហេតុនេះយើងត្រូវពិភាក្សាជាមួយវេជ្ជបណ្ឌិត ពីគុណប្រយោជន៍ និងហានិភ័យមុនពេលប្រើ គឺជារឿងចាំបាច់។ យោងតាមរដ្ឋបាលចំណីអាហារ និងឱសថនៅអាមេរិក (FDA) ថ្នាំនេះត្រូវបានចាត់ថ្នាក់ក្នុងបញ្ជីថ្នាំគ្រោះថ្នាក់កម្រិត B សម្រាប់ស្ត្រីមានផ្ទៃពោះ។
ចំណាត់ថ្នាក់កម្រិតគ្រោះថ្នាក់នៃថ្នាំទៅលើស្ត្រីមានផ្ទៃពោះរបស់ FDA មានដូចខាងក្រោម៖
– A = គ្មានគ្រោះថ្នាក់
– B = គ្មានគ្រោះថ្នាក់ ក្នុងការសិក្សាមួយចំនួន
– C = អាចមានគ្រោះថ្នាក់ខ្លះៗ
– D = មានភស្តុតាងជាវិជ្ជមានថាមានគ្រោះថ្នាក់
– X = ហាមប្រើ
– N = មិនមានព័ត៌មាន។
ស្វែងយល់ពីផលរំខាន
៦- ផលរំខានមានអ្វីខ្លះ?ផលរំខានដែលគេច្រើនឃើញកើតឡើងរួមមាន៖
– ឈឺពោះ
– មិនឃ្លានអាហារ
– រមាស់នៅរន្ធគូទ
– រមាស់ក្នុងទ្វារមាស ឬមានធ្លាក់ស
ត្រូវប្រញាប់ទាក់ទងទៅគ្រូពេទ្យ បើមានបញ្ហា៖
– រាក (រាកទឹក ឬមានឈាម)
– បបូរមាត់ឡើងពណ៌ស ឬឈឺក្នុងមាត់លើបបូរមាត់
– ហើម នៅតាមក្រពេញ
– ឈឺសន្លាក់
– ឈឺពេញរាងកាយ
– ប្រកាច់
– មានបញ្ហាថ្លើម ដូចជា ឈឺក្នុងពោះខាងលើ មិនឃ្លានអាហារ ទឹកនោមខ្មៅ លាមកពណ៌ដីឥដ្ឋ ឡើងលឿងលើស្បែក ឬភ្នែក
– មានប្រតិកម្មស្បែកធ្ងន់ធ្ងរ ដូចជា ឈឺបំពង់ក ហើមមុខ ឬអណ្តាត ក្តៅក្នុងភ្នែក ឈឺក្នុងស្បែក មានឡើងពងបែកក្រហម (ពិសេសនៅមុខ ឬដងខ្លួនផ្នែកខាងលើ)
យើងត្រូវប្រញាប់ទៅមន្ទីរពេទ្យ បើមានសញ្ញាប្រតិកម្មដូចជា៖ ប៉ោងកន្ទួលរមាស់ពិបាកដកដង្ហើម ហើមមុខ មាត់ អណ្តាត ឬបំពង់ក។
មនុស្សគ្រប់គ្នា មិនប្រាកដថាមានរោគសញ្ញាដូចគ្នាទាំងអស់ទេ នៅអាចមានរោគសញ្ញាផ្សេងទៀត ហេតុនេះបើមានចម្ងល់ អាចពិភាក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យ ឬឱសថការីបន្ថែម។
ស្វែងយល់ពីអន្តរកម្មថ្នាំ
៧- អន្តរកម្មថ្នាំIntrazoline អាចមានប្រតិកម្មជាមួយថ្នាំផ្សេងទៀតយើងកំពុងប្រើ ធ្វើឲ្យផ្លាស់ប្ដូរអំពើរបស់ថ្នាំ បង្កើនគ្រោះថ្នាក់ ផលរំខានទៅដល់យើង។ ដើម្បីចៀសវាងអន្តរកម្មពីថ្នាំនេះ គួររក្សាទុកបញ្ជីឈ្មោះថ្នាំទាំងអស់យើងកំពុងប្រើ ទាំងមាន ឬគ្មានវេជ្ជបញ្ជា និងផលិតផលពីរុក្ខជាតិ យកបញ្ជីនោះទៅឲ្យវេជ្ជបណ្ឌិត ឬឱសថការីពិនិត្យមើល។ ដើម្បីសុវត្ថិភាព កុំចាប់ផ្ដើមប្រើ ឬឈប់ប្រើ ឬផ្លាស់ប្ដូរកម្រិតថ្នាំដោយគ្មានការណែនាំ និងយល់ព្រមពីវេជ្ជបណ្ឌិតឲ្យសោះ។
បើធ្លាប់មានប្រតិកម្មជាមួយ Cefazolin ឬ Cephalosporin Antibiotic ដទៃដូចជា ថ្នាំ Cefaclor (Raniclor), Cefadroxil (Duricef), Cefdinir (Omnicef), Cefazolin (Ancef), Cefditoren (Spectracef), Cefpodoxime (Vantin), Cefprozil (Cefzil), Ceftibuten (Cedax), Cefuroxime (Ceftin), Cephalexin (Keflex)
និងថ្នាំ Cephradine (Velosef)។
៨- អន្តរកម្មជាមួយអាហារ ឬគ្រឿងស្រវឹង
Intrazolineអាចមានប្រតិកម្មជាមួយអាហារ ឬស្រា អាចធ្វើឲ្យផ្លាស់ប្ដូរអំពើរបស់ថ្នាំ បង្កើយហានិភ័យ ផលរំខានធ្ងន់ធ្ងរ។ មុននឹងប្រើថ្នាំនេះ ត្រូវពិភាក្សាជាមួយវេជ្ជបណ្ឌិត ឬឱសថការី បើធ្លាប់មានប្រតិកម្មជាមួយអាហារ ឬស្រា។
៩- អន្តរកម្មជាមួយបញ្ហាសុខភាព
ថ្នាំនេះអាចមានអន្តរកម្មជាមួយបញ្ហាសុខភាពមួយចំនួនធ្វើឲ្យស្ថានភាពសុខភាពកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ ឬប្រសិទ្ធភាពថ្នាំធ្លាក់ចុះ។ សំខាន់បំផុត ត្រូវប្រាប់គ្រូពេទ្យគ្រាប់បញ្ហាសុខភាពយើងកំពុងមានបច្ចុប្បន្នដូចជា៖
– ជំងឺតម្រងនោម
– ជំងឺថ្លើម
– ជំងឺក្រពះពោះវៀន។
ស្វែងយល់ពីកម្រិតថ្នាំ
ព័ត៌មានទាំងនេះ មិនបានរាប់ជាការណែនាំរបស់គ្រូពេទ្យនោះទេ។ ត្រូវតែពិភាក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យ ឬឱសថការី មុនពេលចាប់ផ្តើមប្រើប្រាស់ថ្នាំប្រភេទនេះ។១០- មនុស្សពេញវ័យត្រូវប្រើថ្នាំនេះក្នុងកម្រិតណា?
– ការឆ្លងរោគកម្រិតស្រាលរហូតដល់ធ្ងន់ធ្ងរ៖ ចាក់ ០,៥-១ ក្រាម រៀងរាល់ ៦-៨ ម៉ោងម្តង។
– ការឆ្លងរោគកម្រិតមធ្យមដោយសារ Gram-Positive Cocci៖ ២៥០-៥០០ មិល្លីក្រាម ចាក់តាមសរសៃ រៀងរាល់ ៨ ម៉ោងម្តង។
– ព្យាបាលរលាកថង់ទឹកប្រមាត់ ពីកម្រិតស្រាលទៅមធ្យម៖ ចាក់ ១-២ ក្រាម តាមសរសៃ រៀងរាល់ ៨ ម៉ោងម្តង រយៈពេល ៤-៧ ថ្ងៃ។
– ព្យាបាលរលាកផ្លូវទឹកនោមកម្រិតដំបូង៖ ចាក់តាមសរសៃ ១ក្រាម រៀងរាល់ ១២ ម៉ោងម្តង។
បង្ការការឆ្លងរោគមុនវះកាត់
– មុនវះកាត់៖ ចាក់តាមសាច់ដុំ ឬតាមសរសៃ ១-២ក្រាម ១ ម៉ោងមុនការវះកាត់ចាប់ផ្តើម និងអាចចាក់ម្តងទៀតនៅ ២-៥ ម៉ោងក្រោយ អំឡុងពេលកំពុងវះកាត់។
– ក្រោយវះកាត់៖ ចាក់ ០,៥-១ ក្រាម តាមសរសៃ រៀងរាល់ ៦-៨ ម៉ោងម្តង រយៈពេល ២៤ ម៉ោង។
– ការវះកាត់៖ សម្រាប់ការវះកាត់បេះដូង ស្បូន មាត់ ឬផ្លូវអាហារ ចោះឆ្អឹងក្បាល ប្តូរសន្លាក់ វះកាត់ទ្រូង សរសៃឈាម កាត់ដៃ ឬជើង របួសធំៗ វះកាត់ក្រពះពោះវៀន ឬវះកាត់ថង់ទឹកប្រមាត់ កម្រិតថ្នាំត្រូវប្រើ គឺចាក់តាមសរសៃ ១-២ ក្រាម។
– សម្រាប់ការវះកាត់ពោះវៀនធំ និងផ្លូវលាមក៖ កម្រិតថ្នាំត្រូវប្រើ គឺចាក់តាមសរសៃ ១-២ ក្រាម បូកជាមួយ Metronidazole ០,៥ក្រាម ចាក់តាមសរសៃ។
– វះកាត់កើតកូនដែលមានគ្រោះថ្នាក់ខ្ពស់ ឬកូនរលូតនៅត្រីមាសទី ២៖ កម្រិតថ្នាំដែលត្រូវប្រើ គឺចាក់តាមសរសៃ ១ ក្រាម។
– វះកាត់ភ្នែក៖ ចាក់ ១០០មិល្លីក្រាម តាមសរសៃនៅភ្នែក (Subconjunctivally)។
- ជំងឺរលាកសាច់ដុំខាងក្នុងបេះដូង (Endocarditis)៖ ចាក់ ១ក្រាម តាមសរសៃឈាម ឬក្នុងសាច់ដុំ ៣០-៦០ នាទី មុនពេលវះកាត់។
សមាគមបេះដូងរបស់អាមេរិក (American Heart Association) បានណែនាំឲ្យចាក់ការពារសម្រាប់តែអ្នកជំងឺរលាកក្នុងបេះដូង ដែលងាយរងគ្រោះថ្នាក់ប៉ុណ្ណោះ។
– ព្យាបាល Bacterial Keratitis (Off-label)៖ បន្តក់ថ្នាំ ១ តំណក់ចូលក្នុងភ្នែកឈឺ បន្តក់រាល់ ១-២ ម៉ោងម្តង។ វាអាចបាត់បង់ប្រសិទ្ធភាព បើយើងកំពុងប្រើថ្នាំផ្សះដទៃ ជាពិសេសថ្នាំសម្រាប់សម្លាប់មេរោគ Gram-negative (ឧ.Tobramycin)។
– របៀបលាយថ្នាំ Cefazolin ៥០ មិល្លីក្រាម/មិល្លីលីត្រ ដើម្បីប្រើបណ្ដោះអាសន្ន
– រំលាយម្សៅថ្នាំចាក់ Cefazolin ៥០០ មិល្លីក្រាម ជាមួយទឹកសេរ៉ូម (Steril water) ១០ មិល្លីលីត្រ។ រក្សាទុកក្នុងទូរទឹកកក ថ្នាំលាយនេះប្រើបានត្រឹម ៧ ថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ។
ការកែតម្រូវកម្រិតថ្នាំ
អ្នកខ្សោយតម្រងនោម៖
– CrCl ៣៥ ទៅ ៥៤ មិល្លីលីត្រ/នាទី ប្រើកម្រិតថ្នាំពេញ រៀងរាល់ ៨ម៉ោង
– CrCl ១០ ទៅ ៣៥ មិល្លីលីត្រ/នាទី ប្រើកម្រិតថ្នាំព្យាបាល រៀងរាល់ ១២ម៉ោង
– CrCl តិចជាង ១០ មិល្លីលីត្រ/នាទី ប្រើកម្រិតថ្នាំព្យាបាល រៀងរាល់ ២៤ ម៉ោង។
១១- ក្មេងត្រូវប្រើកម្រិតណា?
ព្យាបាលឆ្លងរោគដោយសារមេរោគ Gram-Positive Cocci
ក្មេងទើបកើតអាយុតិចជាង ២៨ថ្ងៃ
– តិចជាង ៧ ថ្ងៃ៖ ចាក់តាមសាច់ដុំ ឬសរសៃ ៤០ មិល្លីក្រាម/គីឡូ/ថ្ងៃ ចែករៀងរាល់ ១២ ម៉ោងម្តង
– ច្រើនជាង ៧ថ្ងៃ តិចជាង ២ គីឡូ៖ ចាក់តាមសាច់ដុំ ឬសរសៃ ៤០ មិល្លីក្រាម/គីឡូ/ថ្ងៃ ចែករៀងរាល់ ១២ ម៉ោងម្តង។
– ច្រើនជាង ៧ថ្ងៃ ច្រើនជាង ២ គីឡូ៖ ចាក់តាមសាច់ដុំ ឬសរសៃ ៦០ មិល្លីក្រាម/គីឡូ/ថ្ងៃ ចែករៀងរាល់ ៨ម៉ោងម្តង។
– ក្មេង៖ ចាក់តាមសាច់ដុំ ឬសរសៃ ២៥-១០០ មិល្លីក្រាម/គីឡូ/ថ្ងៃ ចែកជា ៦-៨ ម៉ោងម្តង។ មិនត្រូវចាក់លើសពី ៦ ក្រាម/ថ្ងៃ នោះទេ។
– ការពារការរលាកបេះដូង៖ កម្រិតថ្នាំត្រូវប្រើ គឺចាក់ ៥០មិល្លីក្រាម/គីឡូ ចាក់តាមសរសៃឈាម ឬសាច់ដុំ ៣០-៦០ នាទីមុនពេលវះកាត់។ មិនត្រូវប្រើលើសពី ១ ក្រាមឡើយ។
ការណែនាំរបស់ (AHA)៖ ចាក់ការពារសម្រាប់តែអ្នកជំងឺរលាកបេះដូង ដែលងាយរងគ្រោះថ្នាក់តែប៉ុណ្ណោះ។
ជំងឺ Community-Acquired Pneumonia
– ក្មេងមានអាយុច្រើនជាង ៣ខែ៖ កម្រិតថ្នាំគឺចាក់ ១៥០ មិល្លីក្រាម/គីឡូ/ថ្ងៃ តាមសាច់ដុំ ឬសរសៃ ចែកជា ៨ម៉ោងម្តង (សម្រាប់ការឆ្លងរោគពីកម្រិតស្រាលទៅធ្ងន់របស់មេរោគ S. Aureus ដែលស៊ាំជាមួយថ្នាំ Methicillin (Methicillin susceptible)។
១២- មានទម្រង់បែបណាខ្លះ?
ថ្នាំចាក់ Intrazoline (Cefazoline Sodium) ១ក្រាម។
១៣- ករណីបន្ទាន់ ឬប្រើថ្នាំលើសកម្រិត
សូមទូរសព្ទទៅផ្នែកសង្គ្រោះបន្ទាន់ ១១៩ ឬប្រញាប់ទៅមន្ទីរពេទ្យនៅជិតបំផុត។
១៤- ករណីភ្លេចប្រើថ្នាំ
បើភ្លេច សូមចាក់ថ្នាំភ្លាម ប៉ុន្តែបើកៀកពេលត្រូវចាក់ថ្នាំបន្ទាប់ ត្រូវរំលងថ្នាំភ្លេចនោះ ប្រើថ្នាំតាមពេលត្រូវចាក់បន្តបានហើយ កុំប្រើថ្នាំពីរកម្រិតក្នុងពេលតែមួយ។
No comments