Gliclazide (ឱសថ Gliclazide)
១- ថ្នាំ Gliclazide ព្យាបាលអីខ្លះ?
ថ្នាំ Gliclazide ប្រើដើម្បីបញ្ចុះជាតិស្ករក្នុងឈាមទៅលើអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ ២ (Non-insulin dependent diabetic) ដោយអមជាមួយការហាត់ប្រាណ និងរបបអាហារត្រឹមត្រូវ។ ការគ្រប់គ្រងជាតិស្ករត្រឹមត្រូវអាចការពារពីជំងឺបេះដូង ដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល (Strokes) ជំងឺតម្រងនោម បញ្ហាលើប្រព័ន្ធសសៃឈាម និងងងឹតភ្នែក។
២- គេប្រើថ្នាំនេះយ៉ាងម៉េច?
Gliclazide មានទម្រង់គ្រាប់ថ្នាំ និងកម្រិតថ្នាំផ្សេងៗគ្នា។ យើងមិនត្រូវផ្លាស់ប្ដូរថ្នាំ ឬកម្រិតប្រើដោយគ្មានការណែនាំពីគ្រូពេទ្យឡើយ។ លេបថ្នាំ Gliclazide ជាមួយអាហារពេលព្រឹក ឬអាហារចម្បង ស្របតាមការណែនាំរបស់គ្រូពេទ្យ ហើយជាទូទៅលេបម្តងក្នុង ១ ថ្ងៃ។ អ្នកជំងឺខ្លះអាចលេប ២ ដងក្នុង ១ ថ្ងៃ អាស្រ័យលើការណែនាំរបស់គ្រូពេទ្យ និងសុខភាព។
គ្រូពេទ្យអាចឲ្យយើងចាប់ផ្ដើមប្រើថ្នាំ Gliclazide ដំបូងក្នុងកម្រិតទាប រួចបង្កើនកម្រិតប្រើម្ដងបន្តិចៗ។ បើកំពុងប្រើថ្នាំប្រឆាំងទឹកនោមផ្អែមផ្សេងទៀត ដូចជា Chlorpropamide សូមធ្វើតាមការណែនាំរបស់គ្រូពេទ្យទៅលើការបញ្ឈប់ប្រើថ្នាំចាស់ និងចាប់ផ្ដើមប្រើ Gliclazide។ ក្នុងករណីកំពុងប្រើថ្នាំ Colesevelam ត្រូវលេប Gliclazide យ៉ាងហោច ៤ ម៉ោងមុន។
សូមប្រើថ្នាំ Gliclazide ឲ្យទៀងទាត់ នៅម៉ោងតែមួយ និងប្រាប់គ្រូពេទ្យបើសុខភាពយើងមិនប្រសើរឡើង ឬក៏កាន់តែវិវត្តធ្ងន់ធ្ងរ ( ឧទាហរណ៍៖ ជាតិស្ករក្នុងឈាមកាន់តែកើនឡើងខ្ពស់ ឬទាបខ្លាំងពេក)។
៣- គួររក្សាទុករបៀបណា?
ថ្នាំ Glyclazide អាចរក្សាទុកបានល្អក្នុងបន្ទប់សីតុណ្ហភាពល្មមចន្លោះ ២០-២៥ អង្សា ចៀសឆ្ងាយពីពន្លឺថ្ងៃ និងសំណើម។ រក្សាថ្នាំកុំឲ្យខូច មិនត្រូវទុកនៅក្នុងបន្ទប់ទឹក ឬទូទឹកកកទេ។ លើទីផ្សារប្រហែលជាមានថ្នាំម៉ាក Glyclazide ផ្សេងគ្នា ហើយការរក្សាទុកក៏ខុសគ្នា។ ហេតុនេះសំខាន់ណាស់ ត្រូវពិនិត្យមើលក្រដាសណែនាំផលិតផលពីការរក្សាទុក ឬសួរឱសថការី។ ដើម្បីសុវត្ថិភាពគួរថែរក្សាទុកថ្នាំគ្រប់ប្រភេទឲ្យឆ្ងាយពីដៃក្មេង និងសត្វចិញ្ចឹម។
ពុំគួរចោលថ្នាំតាមបង្គន់ ឬតាមលូបង្ហូរទឹកទេ លើកលែងតែមានការណែនាំពីគ្រូពេទ្យ។ សំខាន់ណាស់ត្រូវកម្ទេចថ្នាំប្រភេទនេះឲ្យបានត្រឹមត្រូវ ពេលហួតកាលកំណត់ ឬលែងប្រើ។ ពិភាក្សាជាមួយឱសថការី សម្រាប់ព័ត៌មានលម្អិតពីរបៀបកម្ទេចថ្នាំ។
ត្រូវពិភាក្សាជាមួយវេជ្ជបណ្ឌិត ឬឱសថការី បើយើងកំពុងស្ថិតក្នុងករណីដូចខាងក្រោម៖
– អាលែកហ្ស៊ីជាមួយថ្នាំ Gliclazide ឬសារធាតុផ្សំណាមួយរបស់ថ្នាំនេះ ឬដទៃទៀត។
– កំពុងប្រើថ្នាំក្នុងក្រុមតែមួយ (ក្រុម Sulphonylureas) ឬថ្នាំបញ្ចុះជាតិស្ករផ្សេងទៀត។
– មានជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ១ (Insulin-dependant diabetes)
– មានបញ្ហាតម្រងនោម ឬ ថ្លើមធ្ងន់ធ្ងរ
– មានជំងឺទឹកនោមផ្អែមសាំញ៉ាំ (Diabetes complicated) ជាមួយនឹង Ketosis ឬ Acidosis
– មានជំងឺទឹកនោមផ្អែម Pre-Coma និង Coma។
– កំពុងលេបថ្នាំព្យាបាលពពួករោគផ្សិត
– កំពុងបំបៅដោះកូន (សូមមើលផ្នែកស្រ្តីមានផ្ទៃពោះ និងបំបៅដោះកូន)
– មានជំងឺទឹកនោមផ្អែមត្រូវការវះកាត់
– មានជំងឺតំណពូជ ប៉ះពាល់ទៅលើថ្លើម ឬខួរឆ្អឹង (Porphyria)។
ថ្នាំ Glyclazide មិនសម្រាប់ព្យាបាលជំងឺទឹកនោមផ្អែមកុមារឡើយ។
៥- មានសុវត្ថិភាពចំពោះស្រ្តីកំពុងពពោះ និងបំបៅដោះកូនទេ?
មិនមានព័ត៌មានគ្រប់គ្រាន់ពីសុវត្ថិភាពការប្រើថ្នាំនេះ ទាំងអំឡុងពេលមានផ្ទៃពោះ និងបំបៅដោះបេប៊ី។ ហេតុនេះពិភាក្សាជាមួយវេជ្ជបណ្ឌិត ពីគុណប្រយោជន៍ និងហានិភ័យមុនពេលប្រើ គឺជារឿងចាំបាច់។ យោងតាមរដ្ឋបាលចំណីអាហារ និងឱសថ នៅអាមេរិក (FDA) ថ្នាំនេះត្រូវបានចាត់ថ្នាក់ក្នុងបញ្ជីថ្នាំគ្រោះថ្នាក់កម្រិត D សម្រាប់ស្ត្រីមានផ្ទៃពោះ។
ចំណាត់ថ្នាក់កម្រិតគ្រោះថ្នាក់នៃថ្នាំទៅលើស្ត្រីមានផ្ទៃពោះរបស់ FDA មានដូចខាងក្រោម៖
– A = គ្មានគ្រោះថ្នាក់
– B = គ្មានគ្រោះថ្នាក់ ក្នុងការសិក្សាមួយចំនួន
– C = អាចមានគ្រោះថ្នាក់ខ្លះៗ
– D = មានភស្តុតាងជាវិជ្ជមានថាមានគ្រោះថ្នាក់
– X = ហាមប្រើ
– N = មិនមានព័ត៌មាន។
ជាតិស្ករក្នុងឈាមទាប (Hypoglycaemia) ជាផលរំខានដែលកើតឡើងញឹកញាប់។ បើមិនព្យាបាលទេ នឹងឲ្យយើងកាន់តែងងុយគេង បាត់បង់ស្មារតី ឬអាចសន្លប់។ ក្នុងករណីជាតិស្ករក្នុងឈាមទាប រយៈពេលវែង យើងគួរតែពិភាក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យភ្លាម។
បញ្ហាលើឈាម
ធ្លាក់ចុះចំនួនកោសិកាឈាមរួមមាន ប្លាកែត កោសិកាឈាមក្រហម និងឈាមស ជាហេតុនាំឲ្យ៖
– ស្លេកស្លាំង
– ហូរឈាមយូរ
– មានស្នាម
– ឈឺក
– គ្រុនក្ដៅ
– អស់កម្លាំង និងហត់
– ឈាមច្រមុះ
– ដំបៅមាត់ គ្រុនញាក់ខ្លាំង
សញ្ញាទាំងនេះនឹងបាត់ទៅវិញក្រោយពេលឈប់ព្យាបាលដោយថ្នាំនេះ។
បញ្ហាលើថ្លើម
មានរបាយការណ៍មួយចំនួនស្ដីពីថ្នាំនេះធ្វើឲ្យប៉ះពាល់មុខងារថ្លើម ដែលបណ្ដាលឲ្យលឿងស្បែក និងភ្នែក។ បើមានបញ្ហាដូចនេះ សូមទៅជួបគ្រូពេទ្យភ្លាម។ ជាទូទៅសញ្ញាទាំងនេះ នឹងបាត់ទៅវិញពេលឈប់ប្រើថ្នាំ។
បញ្ហាលើស្បែក
អាចបង្កជាប្រតិកម្មទៅលើស្បែកមានដូចជា៖
– រមាស់
– ក្រហមស្បែក
– កន្ទួលរមាស់
– Angioedema (ការហើមយ៉ាងលឿនទៅលើជាលិកា ដូចជា ត្របកភ្នែក បបូរមាត់ មាត់ អណ្ដាត ឬបំពង់ក ធ្វើឲ្យពិបាកដកដង្ហើម។
– ប្រតិកម្មស្បែកជាមួយពន្លឺថ្ងៃ
– កន្ទួលរមាស់អាចនឹងរីករាលដាលជាពងស្បែក ឬរបកស្បែក (ឧទាហរណ៍ ដូចជា Stevens-Johnson syndrome ឬ toxic epidermal necrolysis)។
បញ្ហាលើប្រព័ន្ធរំលាយអាហារ
– ឈឺក្រពះ
– ឈឺចាប់ត្រង់ពោះ
– ក្អួត
– មិនរំលាយអាហារ
– រាក
– ទល់លាមក
បញ្ហាលើភ្នែក
អាចប៉ះពាល់ការមើលឃើញក្នុងរយៈពេលខ្លី ជាពិសេសនៅពេលចាប់ផ្ដើមព្យាបាល ដោយសារការផ្លាស់ប្ដូរកម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាម។
ករណីធ្ងន់ធ្ងរដែលកើតឡើងដោយសារក្រុមថ្នាំ Sulphonylurea ទៅលើកោសិកាឈាមក្រហម និងប្រតិកម្មរលាកទៅលើភ្នាសនៃសរសៃឈាម ហើយធ្លាក់ចុះកម្រិតសូដ្យូមក្នុងឈាម (Hyponatraemia)។ រោគសញ្ញាខូចថ្លើម (ឧទាហរណ៍ ខាន់លឿង (Jaundice) នឹងបាត់ទៅវិញក្រោយឈប់ប្រើថ្នាំក្រុម Sulphonylureas) ប៉ុន្តែមានករណីខ្លះឈានដល់ស្លាប់ក៏មាន។
មនុស្សគ្រប់គ្នា មិនប្រាកដថាមានរោគសញ្ញាដូចគ្នាទាំងអស់ទេ នៅអាចមានរោគសញ្ញាផ្សេងទៀត ហេតុនេះបើមានចម្ងល់ អាចពិភាក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យ ឬឱសថការីបន្ថែម។
Glyclazide អាចមានប្រតិកម្មជាមួយថ្នាំផ្សេងទៀតយើងកំពុងប្រើ ធ្វើឲ្យផ្លាស់ប្ដូរអំពើរបស់ថ្នាំ បង្កើនគ្រោះថ្នាក់ ផលរំខានដល់យើង។ ដើម្បីចៀសវាងអន្តរកម្មពីថ្នាំនេះ គួររក្សាទុកបញ្ជីឈ្មោះថ្នាំទាំងអស់យើងកំពុងប្រើ ទាំងមាន ឬគ្មានវេជ្ជបញ្ជា និងផលិតផលពីរុក្ខជាតិ យកបញ្ជីនោះទៅឲ្យវេជ្ជបណ្ឌិត ឬឱសថការីពិនិត្យមើល។ ដើម្បីសុវត្ថិភាព កុំចាប់ផ្ដើមប្រើ ឈប់ប្រើ ឬផ្លាស់ប្ដូរកម្រិតថ្នាំដោយគ្មានការណែនាំ និងយល់ព្រមពីវេជ្ជបណ្ឌិតឲ្យសោះ។
ប្រសិទ្ធភាពបញ្ចុះជាតិស្កររបស់ Gliclazid អាចខ្លាំងឡើង នាំឲ្យកម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាមធ្លាក់ចុះខ្លាំងនៅពេលប្រើរួមជាមួយថ្នាំខាងក្រោមនេះ៖
– ថ្នាំផ្សេងទៀត សម្រាប់ព្យាបាលទៅលើជំងឺលើសជាតិស្ករ (GLP-1 receptor inhibitors ឬអាំងស៊ុយលីន)
– ថ្នាំអង់ទីប៊ីយ៉ូទិក (Sulphonamides, Clarithromycin, Tetracycline,Trimethoprim និង Chloramphenicol)
– ក្រុមថ្នាំព្យាបាលទៅលើជំងឺលើសឈាម ឬខ្សោយបេះដូង (Beta blockers, Antiarrhythmics, ACE- inhibitors ដូចជា Captopril ឬ Enalapril)
– ក្រុមថ្នាំព្យាបាលការបង្ករោគដោយពពួកផ្សិត (Miconazole, Fluconazole)
– ក្រុមថ្នាំព្យាបាលដំបៅក្រពះ ឬ Duodenum ( H2 receptor antagonists)
– ក្រុមថ្នាំព្យាបាលជំងឺបាក់ទឹកចិត្ត (Depression) (Monoamine oxidase inhibitors)
– ថ្នាំបំបាត់ការឈឺចាប់ ឬសន្លាក់ (Antirheumatics) (Phenylbutazone, ibuprofen);
– ក្រុមថ្នាំមានជាតិអាល់កុល
– ក្រុមថ្នាំបញ្ចុះកម្រិតជាតិខ្លាញ់ក្នុងឈាម (Clofibrate)
– ពពួកអ័រម៉ូន ដូចជា Testosterone ឬ Octreotide
– ពពួកថ្នាំព្យាបាលជំងឺប្រគ្រីវ (Gout) (Sulfinpyrazone)
– ថ្នាំព្យាបាលមហារីកសុដន់ ឬក្រពេញប្រូស្តាត (Aminoglutethimide)
– ថ្នាំអ័រម៉ូនក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីត(Thyroxine)
ប្រសិទ្ធភាពបញ្ចុះជាតិស្កររបស់ Gliclazid អាចនឹងចុះខ្សោយ នាំឲ្យកម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាមកើនឡើងខ្លាំងនៅពេលយើងប្រើរួមជាមួយថ្នាំខាងក្រោម៖
– ថ្នាំព្យាបាលលើប្រព័ន្ធសរសៃប្រសាទកណ្ដាល (Chlorpromazine)
– ថ្នាំបន្ថយការរលាក (Corticosteroids)
– ថ្នាំប្រើលើជំងឺហឺត ឬនៅពេលសម្រាលកូន (Salbutamol, Ritodrine និង Terbutaline)
– ថ្នាំព្យាបាលទៅលើបញ្ហាសុដន់ ធ្លាក់ឈាមរដូវច្រើន និង Endometriosis (ថ្នាំ Danazol)
– ថ្នាំបញ្ចុះទឹកនោម (ជាពិសេសពពួកថ្នាំ Thiazide ដូចជា Bendroflumethiazide)
– ថ្នាំពន្យារកំណើត (Oestrogens និង Progesterones)
– ថ្នាំប្រឆាំងបាក់តេរី( Rifamycins )
– ថ្នាំបន្ទន់លាមក (Magnesium hydroxide)
– អ័រម៉ូន Adrenocorticotropic (ACTH) ប្រើសម្រាប់ព្យាបាល Adrenal insufficiency នៃ Central origin ឧទាហរណ៍ ថ្នាំTetracosactrin
-ថ្នាំ Gliclazide អាចបន្ថយប្រសិទ្ធភាពរបស់ថ្នាំប្រឆាំងកំណកឈាម (Warfarin)
– ប្រសិទ្ធិភាពថ្នាំ Gliclazide នឹងបាត់បង់ពេលប្រើជាមួយ ថ្នាំ Diazoxide (ព្យាបាលជំងឺលើសឈាម)។
-ប្រសិទ្ធភាពថ្នាំ Gliclazide នឹងធ្លាក់ចុះពេលប្រើជាមួយថ្នាំ Lithium (ព្យាបាលជំងឺផ្លូវចិត្ត) និងថ្នាំ Nifedipine (ព្យាបាលជំងឺលើសឈាម)។
– សូមពិភាក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យមុនប្រើថ្នាំទាំងនោះ។
៨- អន្តរកម្មជាមួយអាហារ ឬគ្រឿងស្រវឹង
Glyclazide អាចមានប្រតិកម្មជាមួយអាហារ ឬស្រា អាចធ្វើឲ្យផ្លាស់ប្ដូរអំពើរបស់ថ្នាំ បង្កើនហានិភ័យ ផលរំខានធ្ងន់ធ្ងរ។ មុននឹងប្រើថ្នាំនេះ ត្រូវពិភាក្សាជាមួយវេជ្ជបណ្ឌិត ឬឱសថការី បើធ្លាប់មានប្រតិកម្មជាមួយអាហារ ឬស្រា។
៩- អន្តរកម្មជាមួយសុខភាព
Glyclazide អាចមានអន្តរកម្មជាមួយសុខភាពយើង នាំឲ្យស្ថានភាពសុខភាពកាន់តែដុនដាប ឬអាចផ្លាស់ប្ដូរអំពើថ្នាំទៀតផង។ សំខាន់បំផុត ត្រូវឲ្យវេជ្ជបណ្ឌិត និងឱសថការី ដឹងពីស្ថានភាពសុខភាពទាំងអស់កំពុងកើតមានពេលបច្ចុប្បន្ន ពិសេសជំងឺខាងក្រោមនេះ៖
– មានបញ្ហាលើមុខងារថ្លើម និងតម្រងនោម
– មានជំងឺតំណពូជ Porphyria ឬ Glucose 6-phosphate dehydrogenase (G6PD) ធ្លាក់ចុះ។
១០- មនុស្សពេញវ័យត្រូវប្រើថ្នាំកម្រិតណា?
ជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទី២ (Type 2 diabetes mellitus)៖
– កម្រិតដំបូង៖ ៤០-៨០ មិល្លីក្រាម លេបម្ដងក្នុង ១ថ្ងៃ អាចបង្កើនកម្រិតប្រើបន្តិចម្ដងៗ រហូតដល់ ៣២០មិល្លីក្រាម ប្រសិនបើចាំបាច់។ កម្រិតប្រើច្រើនជាង ១៦០មិល្លិក្រាម ក្នុង ១ថ្ងៃ អាចត្រូវប្រើដោយចែកជា ២ ដង/ថ្ងៃ។
– ប្រភេទថ្នាំ Modified-Release៖ កម្រិតប្រើដំបូង ៣០មិល្លីក្រាម មួយថ្ងៃម្តង និងអាចបង្កើនដល់ ១២០ មិល្លីក្រាម/ថ្ងៃ។
១១- ក្មេងត្រូវប្រើកម្រិតណា?
មិនទាន់មានកម្រិតប្រើសម្រាប់កុមារនៅឡើយទេ អាចនឹងមិនមានសុវត្ថិភាពសម្រាប់កូនយើង។ សូមពិភាក្សាជាមួយនឹងគ្រូពេទ្យ ឬឱសថការីដើម្បីទទួលបានព័ត៌មានបន្ថែម។
១២- មានទម្រង់បែបណាខ្លះ?
– ថ្នាំគ្រាប់៖ ៤០មិល្លីក្រាម ៦០មិល្លីក្រាម ៨០មិល្លីក្រាម។
– ថ្នាំគ្រាប់ប្រភេទ MR (Modified release) ៣០មិល្លីក្រាម។
១៣- ករណីបន្ទាន់ ឬប្រើថ្នាំលើសកម្រិត
សូមទូរសព្ទទៅផ្នែកសង្គ្រោះបន្ទាន់ ១១៩ ឬប្រញាប់ទៅមន្ទីរពេទ្យនៅជិតបំផុត។
១៤- ករណីភ្លេចប្រើថ្នាំ
បើភ្លេចលេបថ្នាំ សូមលេបវាភ្លាម ប៉ុន្តែបើកៀកពេលត្រូវលេបថ្នាំបន្ទាប់ ត្រូវរំលងថ្នាំភ្លេចនោះ លេបថ្នាំតាមពេលត្រូវលេបបន្តបានហើយ កុំលេបថ្នាំពីរកម្រិតក្នុងពេលតែមួយ។
ថ្នាំ Gliclazide ប្រើដើម្បីបញ្ចុះជាតិស្ករក្នុងឈាមទៅលើអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ ២ (Non-insulin dependent diabetic) ដោយអមជាមួយការហាត់ប្រាណ និងរបបអាហារត្រឹមត្រូវ។ ការគ្រប់គ្រងជាតិស្ករត្រឹមត្រូវអាចការពារពីជំងឺបេះដូង ដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល (Strokes) ជំងឺតម្រងនោម បញ្ហាលើប្រព័ន្ធសសៃឈាម និងងងឹតភ្នែក។
២- គេប្រើថ្នាំនេះយ៉ាងម៉េច?
Gliclazide មានទម្រង់គ្រាប់ថ្នាំ និងកម្រិតថ្នាំផ្សេងៗគ្នា។ យើងមិនត្រូវផ្លាស់ប្ដូរថ្នាំ ឬកម្រិតប្រើដោយគ្មានការណែនាំពីគ្រូពេទ្យឡើយ។ លេបថ្នាំ Gliclazide ជាមួយអាហារពេលព្រឹក ឬអាហារចម្បង ស្របតាមការណែនាំរបស់គ្រូពេទ្យ ហើយជាទូទៅលេបម្តងក្នុង ១ ថ្ងៃ។ អ្នកជំងឺខ្លះអាចលេប ២ ដងក្នុង ១ ថ្ងៃ អាស្រ័យលើការណែនាំរបស់គ្រូពេទ្យ និងសុខភាព។
គ្រូពេទ្យអាចឲ្យយើងចាប់ផ្ដើមប្រើថ្នាំ Gliclazide ដំបូងក្នុងកម្រិតទាប រួចបង្កើនកម្រិតប្រើម្ដងបន្តិចៗ។ បើកំពុងប្រើថ្នាំប្រឆាំងទឹកនោមផ្អែមផ្សេងទៀត ដូចជា Chlorpropamide សូមធ្វើតាមការណែនាំរបស់គ្រូពេទ្យទៅលើការបញ្ឈប់ប្រើថ្នាំចាស់ និងចាប់ផ្ដើមប្រើ Gliclazide។ ក្នុងករណីកំពុងប្រើថ្នាំ Colesevelam ត្រូវលេប Gliclazide យ៉ាងហោច ៤ ម៉ោងមុន។
សូមប្រើថ្នាំ Gliclazide ឲ្យទៀងទាត់ នៅម៉ោងតែមួយ និងប្រាប់គ្រូពេទ្យបើសុខភាពយើងមិនប្រសើរឡើង ឬក៏កាន់តែវិវត្តធ្ងន់ធ្ងរ ( ឧទាហរណ៍៖ ជាតិស្ករក្នុងឈាមកាន់តែកើនឡើងខ្ពស់ ឬទាបខ្លាំងពេក)។
៣- គួររក្សាទុករបៀបណា?
ថ្នាំ Glyclazide អាចរក្សាទុកបានល្អក្នុងបន្ទប់សីតុណ្ហភាពល្មមចន្លោះ ២០-២៥ អង្សា ចៀសឆ្ងាយពីពន្លឺថ្ងៃ និងសំណើម។ រក្សាថ្នាំកុំឲ្យខូច មិនត្រូវទុកនៅក្នុងបន្ទប់ទឹក ឬទូទឹកកកទេ។ លើទីផ្សារប្រហែលជាមានថ្នាំម៉ាក Glyclazide ផ្សេងគ្នា ហើយការរក្សាទុកក៏ខុសគ្នា។ ហេតុនេះសំខាន់ណាស់ ត្រូវពិនិត្យមើលក្រដាសណែនាំផលិតផលពីការរក្សាទុក ឬសួរឱសថការី។ ដើម្បីសុវត្ថិភាពគួរថែរក្សាទុកថ្នាំគ្រប់ប្រភេទឲ្យឆ្ងាយពីដៃក្មេង និងសត្វចិញ្ចឹម។
ពុំគួរចោលថ្នាំតាមបង្គន់ ឬតាមលូបង្ហូរទឹកទេ លើកលែងតែមានការណែនាំពីគ្រូពេទ្យ។ សំខាន់ណាស់ត្រូវកម្ទេចថ្នាំប្រភេទនេះឲ្យបានត្រឹមត្រូវ ពេលហួតកាលកំណត់ ឬលែងប្រើ។ ពិភាក្សាជាមួយឱសថការី សម្រាប់ព័ត៌មានលម្អិតពីរបៀបកម្ទេចថ្នាំ។
កត្តាគួរប្រុងប្រយ័ត្ន
៤- ត្រូវដឹងអីខ្លះមុនប្រើ?ត្រូវពិភាក្សាជាមួយវេជ្ជបណ្ឌិត ឬឱសថការី បើយើងកំពុងស្ថិតក្នុងករណីដូចខាងក្រោម៖
– អាលែកហ្ស៊ីជាមួយថ្នាំ Gliclazide ឬសារធាតុផ្សំណាមួយរបស់ថ្នាំនេះ ឬដទៃទៀត។
– កំពុងប្រើថ្នាំក្នុងក្រុមតែមួយ (ក្រុម Sulphonylureas) ឬថ្នាំបញ្ចុះជាតិស្ករផ្សេងទៀត។
– មានជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ១ (Insulin-dependant diabetes)
– មានបញ្ហាតម្រងនោម ឬ ថ្លើមធ្ងន់ធ្ងរ
– មានជំងឺទឹកនោមផ្អែមសាំញ៉ាំ (Diabetes complicated) ជាមួយនឹង Ketosis ឬ Acidosis
– មានជំងឺទឹកនោមផ្អែម Pre-Coma និង Coma។
– កំពុងលេបថ្នាំព្យាបាលពពួករោគផ្សិត
– កំពុងបំបៅដោះកូន (សូមមើលផ្នែកស្រ្តីមានផ្ទៃពោះ និងបំបៅដោះកូន)
– មានជំងឺទឹកនោមផ្អែមត្រូវការវះកាត់
– មានជំងឺតំណពូជ ប៉ះពាល់ទៅលើថ្លើម ឬខួរឆ្អឹង (Porphyria)។
ថ្នាំ Glyclazide មិនសម្រាប់ព្យាបាលជំងឺទឹកនោមផ្អែមកុមារឡើយ។
៥- មានសុវត្ថិភាពចំពោះស្រ្តីកំពុងពពោះ និងបំបៅដោះកូនទេ?
មិនមានព័ត៌មានគ្រប់គ្រាន់ពីសុវត្ថិភាពការប្រើថ្នាំនេះ ទាំងអំឡុងពេលមានផ្ទៃពោះ និងបំបៅដោះបេប៊ី។ ហេតុនេះពិភាក្សាជាមួយវេជ្ជបណ្ឌិត ពីគុណប្រយោជន៍ និងហានិភ័យមុនពេលប្រើ គឺជារឿងចាំបាច់។ យោងតាមរដ្ឋបាលចំណីអាហារ និងឱសថ នៅអាមេរិក (FDA) ថ្នាំនេះត្រូវបានចាត់ថ្នាក់ក្នុងបញ្ជីថ្នាំគ្រោះថ្នាក់កម្រិត D សម្រាប់ស្ត្រីមានផ្ទៃពោះ។
ចំណាត់ថ្នាក់កម្រិតគ្រោះថ្នាក់នៃថ្នាំទៅលើស្ត្រីមានផ្ទៃពោះរបស់ FDA មានដូចខាងក្រោម៖
– A = គ្មានគ្រោះថ្នាក់
– B = គ្មានគ្រោះថ្នាក់ ក្នុងការសិក្សាមួយចំនួន
– C = អាចមានគ្រោះថ្នាក់ខ្លះៗ
– D = មានភស្តុតាងជាវិជ្ជមានថាមានគ្រោះថ្នាក់
– X = ហាមប្រើ
– N = មិនមានព័ត៌មាន។
ស្វែងយល់ពីផលរំខាន
៦- ផលរំខានមានអ្វីខ្លះ?ជាតិស្ករក្នុងឈាមទាប (Hypoglycaemia) ជាផលរំខានដែលកើតឡើងញឹកញាប់។ បើមិនព្យាបាលទេ នឹងឲ្យយើងកាន់តែងងុយគេង បាត់បង់ស្មារតី ឬអាចសន្លប់។ ក្នុងករណីជាតិស្ករក្នុងឈាមទាប រយៈពេលវែង យើងគួរតែពិភាក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យភ្លាម។
បញ្ហាលើឈាម
ធ្លាក់ចុះចំនួនកោសិកាឈាមរួមមាន ប្លាកែត កោសិកាឈាមក្រហម និងឈាមស ជាហេតុនាំឲ្យ៖
– ស្លេកស្លាំង
– ហូរឈាមយូរ
– មានស្នាម
– ឈឺក
– គ្រុនក្ដៅ
– អស់កម្លាំង និងហត់
– ឈាមច្រមុះ
– ដំបៅមាត់ គ្រុនញាក់ខ្លាំង
សញ្ញាទាំងនេះនឹងបាត់ទៅវិញក្រោយពេលឈប់ព្យាបាលដោយថ្នាំនេះ។
បញ្ហាលើថ្លើម
មានរបាយការណ៍មួយចំនួនស្ដីពីថ្នាំនេះធ្វើឲ្យប៉ះពាល់មុខងារថ្លើម ដែលបណ្ដាលឲ្យលឿងស្បែក និងភ្នែក។ បើមានបញ្ហាដូចនេះ សូមទៅជួបគ្រូពេទ្យភ្លាម។ ជាទូទៅសញ្ញាទាំងនេះ នឹងបាត់ទៅវិញពេលឈប់ប្រើថ្នាំ។
បញ្ហាលើស្បែក
អាចបង្កជាប្រតិកម្មទៅលើស្បែកមានដូចជា៖
– រមាស់
– ក្រហមស្បែក
– កន្ទួលរមាស់
– Angioedema (ការហើមយ៉ាងលឿនទៅលើជាលិកា ដូចជា ត្របកភ្នែក បបូរមាត់ មាត់ អណ្ដាត ឬបំពង់ក ធ្វើឲ្យពិបាកដកដង្ហើម។
– ប្រតិកម្មស្បែកជាមួយពន្លឺថ្ងៃ
– កន្ទួលរមាស់អាចនឹងរីករាលដាលជាពងស្បែក ឬរបកស្បែក (ឧទាហរណ៍ ដូចជា Stevens-Johnson syndrome ឬ toxic epidermal necrolysis)។
បញ្ហាលើប្រព័ន្ធរំលាយអាហារ
– ឈឺក្រពះ
– ឈឺចាប់ត្រង់ពោះ
– ក្អួត
– មិនរំលាយអាហារ
– រាក
– ទល់លាមក
បញ្ហាលើភ្នែក
អាចប៉ះពាល់ការមើលឃើញក្នុងរយៈពេលខ្លី ជាពិសេសនៅពេលចាប់ផ្ដើមព្យាបាល ដោយសារការផ្លាស់ប្ដូរកម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាម។
ករណីធ្ងន់ធ្ងរដែលកើតឡើងដោយសារក្រុមថ្នាំ Sulphonylurea ទៅលើកោសិកាឈាមក្រហម និងប្រតិកម្មរលាកទៅលើភ្នាសនៃសរសៃឈាម ហើយធ្លាក់ចុះកម្រិតសូដ្យូមក្នុងឈាម (Hyponatraemia)។ រោគសញ្ញាខូចថ្លើម (ឧទាហរណ៍ ខាន់លឿង (Jaundice) នឹងបាត់ទៅវិញក្រោយឈប់ប្រើថ្នាំក្រុម Sulphonylureas) ប៉ុន្តែមានករណីខ្លះឈានដល់ស្លាប់ក៏មាន។
មនុស្សគ្រប់គ្នា មិនប្រាកដថាមានរោគសញ្ញាដូចគ្នាទាំងអស់ទេ នៅអាចមានរោគសញ្ញាផ្សេងទៀត ហេតុនេះបើមានចម្ងល់ អាចពិភាក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យ ឬឱសថការីបន្ថែម។
ស្វែងយល់ពីអន្តរកម្មថ្នាំ
៧- អន្តរកម្មថ្នាំGlyclazide អាចមានប្រតិកម្មជាមួយថ្នាំផ្សេងទៀតយើងកំពុងប្រើ ធ្វើឲ្យផ្លាស់ប្ដូរអំពើរបស់ថ្នាំ បង្កើនគ្រោះថ្នាក់ ផលរំខានដល់យើង។ ដើម្បីចៀសវាងអន្តរកម្មពីថ្នាំនេះ គួររក្សាទុកបញ្ជីឈ្មោះថ្នាំទាំងអស់យើងកំពុងប្រើ ទាំងមាន ឬគ្មានវេជ្ជបញ្ជា និងផលិតផលពីរុក្ខជាតិ យកបញ្ជីនោះទៅឲ្យវេជ្ជបណ្ឌិត ឬឱសថការីពិនិត្យមើល។ ដើម្បីសុវត្ថិភាព កុំចាប់ផ្ដើមប្រើ ឈប់ប្រើ ឬផ្លាស់ប្ដូរកម្រិតថ្នាំដោយគ្មានការណែនាំ និងយល់ព្រមពីវេជ្ជបណ្ឌិតឲ្យសោះ។
ប្រសិទ្ធភាពបញ្ចុះជាតិស្កររបស់ Gliclazid អាចខ្លាំងឡើង នាំឲ្យកម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាមធ្លាក់ចុះខ្លាំងនៅពេលប្រើរួមជាមួយថ្នាំខាងក្រោមនេះ៖
– ថ្នាំផ្សេងទៀត សម្រាប់ព្យាបាលទៅលើជំងឺលើសជាតិស្ករ (GLP-1 receptor inhibitors ឬអាំងស៊ុយលីន)
– ថ្នាំអង់ទីប៊ីយ៉ូទិក (Sulphonamides, Clarithromycin, Tetracycline,Trimethoprim និង Chloramphenicol)
– ក្រុមថ្នាំព្យាបាលទៅលើជំងឺលើសឈាម ឬខ្សោយបេះដូង (Beta blockers, Antiarrhythmics, ACE- inhibitors ដូចជា Captopril ឬ Enalapril)
– ក្រុមថ្នាំព្យាបាលការបង្ករោគដោយពពួកផ្សិត (Miconazole, Fluconazole)
– ក្រុមថ្នាំព្យាបាលដំបៅក្រពះ ឬ Duodenum ( H2 receptor antagonists)
– ក្រុមថ្នាំព្យាបាលជំងឺបាក់ទឹកចិត្ត (Depression) (Monoamine oxidase inhibitors)
– ថ្នាំបំបាត់ការឈឺចាប់ ឬសន្លាក់ (Antirheumatics) (Phenylbutazone, ibuprofen);
– ក្រុមថ្នាំមានជាតិអាល់កុល
– ក្រុមថ្នាំបញ្ចុះកម្រិតជាតិខ្លាញ់ក្នុងឈាម (Clofibrate)
– ពពួកអ័រម៉ូន ដូចជា Testosterone ឬ Octreotide
– ពពួកថ្នាំព្យាបាលជំងឺប្រគ្រីវ (Gout) (Sulfinpyrazone)
– ថ្នាំព្យាបាលមហារីកសុដន់ ឬក្រពេញប្រូស្តាត (Aminoglutethimide)
– ថ្នាំអ័រម៉ូនក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីត(Thyroxine)
ប្រសិទ្ធភាពបញ្ចុះជាតិស្កររបស់ Gliclazid អាចនឹងចុះខ្សោយ នាំឲ្យកម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាមកើនឡើងខ្លាំងនៅពេលយើងប្រើរួមជាមួយថ្នាំខាងក្រោម៖
– ថ្នាំព្យាបាលលើប្រព័ន្ធសរសៃប្រសាទកណ្ដាល (Chlorpromazine)
– ថ្នាំបន្ថយការរលាក (Corticosteroids)
– ថ្នាំប្រើលើជំងឺហឺត ឬនៅពេលសម្រាលកូន (Salbutamol, Ritodrine និង Terbutaline)
– ថ្នាំព្យាបាលទៅលើបញ្ហាសុដន់ ធ្លាក់ឈាមរដូវច្រើន និង Endometriosis (ថ្នាំ Danazol)
– ថ្នាំបញ្ចុះទឹកនោម (ជាពិសេសពពួកថ្នាំ Thiazide ដូចជា Bendroflumethiazide)
– ថ្នាំពន្យារកំណើត (Oestrogens និង Progesterones)
– ថ្នាំប្រឆាំងបាក់តេរី( Rifamycins )
– ថ្នាំបន្ទន់លាមក (Magnesium hydroxide)
– អ័រម៉ូន Adrenocorticotropic (ACTH) ប្រើសម្រាប់ព្យាបាល Adrenal insufficiency នៃ Central origin ឧទាហរណ៍ ថ្នាំTetracosactrin
-ថ្នាំ Gliclazide អាចបន្ថយប្រសិទ្ធភាពរបស់ថ្នាំប្រឆាំងកំណកឈាម (Warfarin)
– ប្រសិទ្ធិភាពថ្នាំ Gliclazide នឹងបាត់បង់ពេលប្រើជាមួយ ថ្នាំ Diazoxide (ព្យាបាលជំងឺលើសឈាម)។
-ប្រសិទ្ធភាពថ្នាំ Gliclazide នឹងធ្លាក់ចុះពេលប្រើជាមួយថ្នាំ Lithium (ព្យាបាលជំងឺផ្លូវចិត្ត) និងថ្នាំ Nifedipine (ព្យាបាលជំងឺលើសឈាម)។
– សូមពិភាក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យមុនប្រើថ្នាំទាំងនោះ។
៨- អន្តរកម្មជាមួយអាហារ ឬគ្រឿងស្រវឹង
Glyclazide អាចមានប្រតិកម្មជាមួយអាហារ ឬស្រា អាចធ្វើឲ្យផ្លាស់ប្ដូរអំពើរបស់ថ្នាំ បង្កើនហានិភ័យ ផលរំខានធ្ងន់ធ្ងរ។ មុននឹងប្រើថ្នាំនេះ ត្រូវពិភាក្សាជាមួយវេជ្ជបណ្ឌិត ឬឱសថការី បើធ្លាប់មានប្រតិកម្មជាមួយអាហារ ឬស្រា។
៩- អន្តរកម្មជាមួយសុខភាព
Glyclazide អាចមានអន្តរកម្មជាមួយសុខភាពយើង នាំឲ្យស្ថានភាពសុខភាពកាន់តែដុនដាប ឬអាចផ្លាស់ប្ដូរអំពើថ្នាំទៀតផង។ សំខាន់បំផុត ត្រូវឲ្យវេជ្ជបណ្ឌិត និងឱសថការី ដឹងពីស្ថានភាពសុខភាពទាំងអស់កំពុងកើតមានពេលបច្ចុប្បន្ន ពិសេសជំងឺខាងក្រោមនេះ៖
– មានបញ្ហាលើមុខងារថ្លើម និងតម្រងនោម
– មានជំងឺតំណពូជ Porphyria ឬ Glucose 6-phosphate dehydrogenase (G6PD) ធ្លាក់ចុះ។
ស្វែងយល់ពីកម្រិតថ្នាំ
ព័ត៌មានទាំងនេះ មិនបានរាប់ជាការណែនាំរបស់គ្រូពេទ្យនោះទេ។ ត្រូវតែពិភាក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យ ឬឱសថការី មុនពេលចាប់ផ្តើមប្រើថ្នាំប្រភេទនេះ។១០- មនុស្សពេញវ័យត្រូវប្រើថ្នាំកម្រិតណា?
ជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទី២ (Type 2 diabetes mellitus)៖
– កម្រិតដំបូង៖ ៤០-៨០ មិល្លីក្រាម លេបម្ដងក្នុង ១ថ្ងៃ អាចបង្កើនកម្រិតប្រើបន្តិចម្ដងៗ រហូតដល់ ៣២០មិល្លីក្រាម ប្រសិនបើចាំបាច់។ កម្រិតប្រើច្រើនជាង ១៦០មិល្លិក្រាម ក្នុង ១ថ្ងៃ អាចត្រូវប្រើដោយចែកជា ២ ដង/ថ្ងៃ។
– ប្រភេទថ្នាំ Modified-Release៖ កម្រិតប្រើដំបូង ៣០មិល្លីក្រាម មួយថ្ងៃម្តង និងអាចបង្កើនដល់ ១២០ មិល្លីក្រាម/ថ្ងៃ។
១១- ក្មេងត្រូវប្រើកម្រិតណា?
មិនទាន់មានកម្រិតប្រើសម្រាប់កុមារនៅឡើយទេ អាចនឹងមិនមានសុវត្ថិភាពសម្រាប់កូនយើង។ សូមពិភាក្សាជាមួយនឹងគ្រូពេទ្យ ឬឱសថការីដើម្បីទទួលបានព័ត៌មានបន្ថែម។
១២- មានទម្រង់បែបណាខ្លះ?
– ថ្នាំគ្រាប់៖ ៤០មិល្លីក្រាម ៦០មិល្លីក្រាម ៨០មិល្លីក្រាម។
– ថ្នាំគ្រាប់ប្រភេទ MR (Modified release) ៣០មិល្លីក្រាម។
១៣- ករណីបន្ទាន់ ឬប្រើថ្នាំលើសកម្រិត
សូមទូរសព្ទទៅផ្នែកសង្គ្រោះបន្ទាន់ ១១៩ ឬប្រញាប់ទៅមន្ទីរពេទ្យនៅជិតបំផុត។
១៤- ករណីភ្លេចប្រើថ្នាំ
បើភ្លេចលេបថ្នាំ សូមលេបវាភ្លាម ប៉ុន្តែបើកៀកពេលត្រូវលេបថ្នាំបន្ទាប់ ត្រូវរំលងថ្នាំភ្លេចនោះ លេបថ្នាំតាមពេលត្រូវលេបបន្តបានហើយ កុំលេបថ្នាំពីរកម្រិតក្នុងពេលតែមួយ។
No comments